ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

Σάββατο 26 Φεβρουαρίου 2011

"Frankestein" (στο Εθνικό Θέατρο του Ηνωμένου Βασιλείου)

Εικονογράφηση από τον Theodor von Holst στο εξώφυλλο της έκδοσης του 1831
Ο αναγνώστης του blog, κ. Κωνσταντίνος Γ. Καντούτσης  παρακολούθησε την παράσταση "Frankestein" στο Εθνικό Θέατρο  του Ηνωμένου Βασιλείου και θέλησε να μοιραστεί την εμπειρία του μαζί μας. Αναδημοσιεύω λοιπόν το κείμενο που μου έστειλε :  

Πριν λίγες μέρες παρακολούθησα την  καταπληκτική παράσταση "Frankestein" στο Εθνικό Θέατρο του Ηνωμένου Βασιλείου. Σας μεταφέρωτην εμπειρία μου :
Η παράσταση θα παίζεται μέχρι 27 Απριλίου 2011 στη σκηνή Olivier του Εθνικού θεάτρου (τα εισητήρια είναι ήδη sold out, δεν χάνετε όμως τίποτα να στηθείτε στην ουρά που σχηματίζεται τα πρωϊνά στην νότια όχθη του Τάμεση εκεί όπου βρίσκεται το θέατρο...Μπορεί να σταθείτε τυχεροί και να βρείτε κάποιο εισιτήριο της ίδιας μέρας) .
Για τους άτυχους θεατές που δεν θα καταφέρουν να εξασφαλίσουν εισιτήριο για την παράσταση αυτή θα προβληθεί ζωντανά σε επιλεγμένες κινηματογραφικές αίθουσες  από τις 17 Μαρτίου 2011 .

Λίγα λόγια για το έργο 
Η παράσταση βασίζεται στο Gothic μυθιστόρημα της Mary ShelleyFrankenstein, ο σύγχρονος Προμηθέας’. Πρωτοποριακό για την εποχή του, πολλοί το χαρακτηρίζουν ως μυθιστόρημα τρόμου. Αν και γραμμένο το 1818, μοιάζει με σύγχρονο έργο, αφού πραγματεύεται με προφητικό τρόπο σύγχρονες ανακαλύψεις των επιστημόνων (όπως  δημιουργία παιδιών του σωλήνα, επιλογή φύλου του τέκνου τους, μεταμόσχευση οργάνων χοίρων σε ανθρώπους,  σπουδαίες ανακαλύψεις της μοριακής βιολογίας με θεραπείες με βλαστοκύτταρα,  γονιδιακές θεραπείες κλπ.)
Το έργο βασίζεται σε διασκευή που έχει κάνει ο βραβευμένος με BAFTA Nick Dear.
Τo έχει  σκηνοθετήσει ο Danny Boyle, επίσης βραβευμένος με OSCAR (Slumdog Millionaire, 2008) και καλλιτεχνικός διευθυντής της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου το 2012.
Ενδιαφέρουσα είναι η εναλλαγή ρόλων από δύο καλούς Βρετανούς ηθοποιούς τον Johny Lee Miller -πρώην σύζυγο της Angelina Jolie και γνωστό μαραθωνοδρόμο- και τον Benedict Timothy Carlton που υποδύονται εναλλάξ ο καθένας, το «πλάσμα» και τον  Victor Frankestein .
Η υπόθεση είναι  γνωστή από πολλές κινηματογραφικές και τηλεοπτικές διασκευές. Πρόκειται για  την ιστορία του επιστήμονα Victor Frankestein που μετά από μελέτη των χημικών διαδικασιών για  τη διάσπαση των έμβιων όντων, καταφέρνει  να δημιουργήσει ζωή στο δικό του ‘πλάσμα ή τέρας’, το οποίο αν και έξυπνο και φιλάνθρωπο όν  που μιλά για αλληλεγγύη, αγάπη ακόμη και  για την πανανθρώπινη ανάγκη της συντροφικότητας θα παραμείνει  παρείσακτο και καταφρονημένο εξ αιτίας της φυσικής του ασχήμιας.  
Το έργο από μόνο του  με μια  φιλοσοφική , ψυχολογική θα τολμούσα να πω προσέγγιση προβάλλει έννοιες που ήδη αναφέραμε όπως : η μοναξιά, η διαφορετικότητα, η αγάπη , οι ανθρώπινες ανάγκες κ.α. 

Μια ιδιαίτερα ατμοσφαιρική είσοδο στη σκηνή του Olivier επιφυλάσσουν αφενός οι δυνατές κωδωνοκρουσίες και αφετέρου ένας παράξενο κύκλος που περιστρέφεται γύρω από  τη σκηνή. Καθώς τα φώτα χαμηλώνουν αντιλαμβάνεσαι ότι ο κύκλος αυτός σηματοδοτεί τον ανθρώπινο κύκλο, την μήτρα δηλαδή, από όπου με διαδικασίες σχεδόν φυσικού τοκετού αντικρίζεις στη σκηνή το γυμνό  νεογέννητο «πλάσμα» που μόλις ήρθε στο μάταιο τούτο κόσμο. Σε συγκινούν οι πρώτες στιγμές γέννησης του άναρθρου και φοβισμένου «πλάσματος». Ακολουθεί μια σκηνή με το γυμνό πλάσμα το οποίο με απίθανες χορογραφημένες κινήσεις μας δηλώνει έννοιες όπως ελευθερία, μοναδικότητα, διαφορετικότητα. Το «πλάσμα» μας συναρπάζει αμέσως με τον τρόπο που δείχνει τη νοημοσύνη του, στην αντίδρασή του στη πρώτη του αυγή ή στη πρώτη βροχή (Φανταστείτε μια  θεαματική δυνατή βροχή στη σκηνή του Olivier που δροσίζει το «πλάσμα»).
Αυτό το εξπρεσιονιστικό άνοιγμα ακολουθεί η άφιξη  μιας αμαξοστοιχίας και ακολουθεί μία αληθινή βαρκάδα πάνω στη τεράστια σκηνή του  Olivier.

Δυνατές είναι οι στιγμές κατά τις οποίες το "πλάσμα" αλλάζει συμπεριφορά, -από καλοσυνάτο μετατρέπεται σε εκδικητή - σκηνές που μας θυμίζουν από τη μια την αρχαιοελληνική Σωκρατική ρήση « ουδείς εκών κακός» και από  την άλλη στο δεύτερο τίτλο του έργου του σύγχρονου Προμηθέα, όπου το πλάσμα καίει με μανία την φτωχή καλύβα  ενός τυφλού γέρου ο οποίος  του έμαθε να μιλάει. Συνταρακτική είναι η στιγμή που το  "πλάσμα" αντικρίζει για πρώτη φορά τον εαυτό του που καθρεφτίζεται σε έναν αντικατοπτρισμό του νερού και του φανερώνει τη μορφή του , τη μορφή ενός "τέρατος"

Η λεκτική μονομαχία μεταξύ «πλάσματος» και Frankestein.
Συγκλονιστική είναι η στιγμή που το «πλάσμα» εκλιπαρεί τον δημιουργό του, να του φτιάξει μια άλλη «Εύα» , για να έχει μια γυναικεία συντροφιά και κατά συνέπεια να αποκτήσει σημασία η ανθρώπινη υπόστασή του. 
Συγκλονιστική επίσης είναι στη συνέχεια η δημιουργία  με τον ίδιο εναρκτήριο τρόπο, μέσω της ίδιας «μήτρας- ζωής» μιας γυναικείας ύπαρξης -μελλοντικής συντρόφισσας του «πλάσματος» αλλά και η ταυτόχρονη  καταστροφή της από τον ίδιο  το δημιουργό. Η πράξη αυτή οδηγεί  στην απελπισία και στον σπαραγμό το «πλάσμα» που οργισμένο ορκίζεται εκδίκηση στον Frankestein. Την απειλή του πραγματοποιεί στην  προτελευταία πράξη με το βιασμό και δολοφονία της νέγρας Elisabeth, την πρώτη νύχτα του γάμου της με τον Frankestein.
Ενδιαφέρουσα  είναι η σκηνοθετική άποψη με την παρουσία του νέγρου πατέρα του Frankestein και της επίσης νέγρας συζύγου του, που τονίζει ίσως την διαφορετικότητα (όπως έκανε με τις διάφορες πτυχές του "πλάσματος" ενός πλάσματος άσχημου και με κτηνώδη ένστικτα που όμως σε κάποιες στιγμές επιδεικνύει ιδιαίτερες ευαισθησίες που κανείς δεν θα περίμενε). Ισως δεν θα ήταν παράτολμο να χαρακτηρίσουμε το συγκεκριμένο έργο ως έναν "ύμνο προς τη διαφορετικότητα".....


Εξαιρετική ήταν και η τελευταία σκηνή του έργου και διαφοροποιημένη από το κανονικό τέλος του μυθιστορήματος αφού αποδίδει με κάποιο τρόπο κάποιες πιο σύγχρονες αποχρώσεις του έργου (δεν σας αποκαλύπτω τις λεπτομέρειες για ευνόητους λόγους).


Ομολογώ πως εντυπωσιάστηκα από την πολυπληθή προσέλευση του νεανικού πλήθους που είχε γεμίσει ασφυκτικά την αίθουσα του θεάτρου καθώς και από τις ιδιαίτερες σκηνογραφικές επιλογές που άφησαν ανάμεικτα αλλά έντονα συναισθήματα μέσα μου"


Κωνσταντίνος  Γ.  Καντούτσης



Πέμπτη 24 Φεβρουαρίου 2011

...Τα χρόνια είναι σαν τα κιλά.....Οσο πιο πολλά έχεις τόσο πιο πολύ σε βαραίνουν...

Δεν ξέρω γιατί, αλλά έχω την αίσθηση πως όσο περνούν τα χρόνια σου τόσο πιο εύκολα ξεχνάς την ημερομηνία των γενεθλίων σου. Είναι όμως αυτοί οι άτιμοι οι φίλοι που δεν σε αφήνουν να αγιάσεις. Μη παει  και το ξεχάσεις, έρχονται και σου το θυμίζουν αυτοί....
Ετσι συνέβη και με τη θειά Μερόπη, η οποία πρωί πρωί δέχτηκε επισκέψεις από τις κολλητές της φιλενάδες (συμμαθήτριες από το νηπιαγωγείο) δήθεν για πρωϊνό καφέ αλλά στην ουσία για να μην την αφήσουν να ξεχάσει πως σήμερα κλείνει τα.......
(με όρκισε να μην σας αποκαλύψω την ηλικία της) 
Οι φιλενάδες της θειάς Μερόπης της έφεραν για δώρο το βιβλίο του Αρκά με τίτλο 
"Γερνάει καλύτερα όποιος γερνάει τελευταίος"
Ευθύς αμέσως μόλις αντίκρυσε τον τίτλο του βιβλίου, το βλέμμα της θειάς Μερόπης πάγωσε σαν να σκεφτόταν..."δεν θα έρθουν και τα δικά σας γενέθλια? Θα σας δείξω...." 
 (Ποιά γυναίκα χαίρεται να της θυμίζεις πως γερνάει? πες της βρε αδελφέ πως "ωριμάζει" ...... άκου εκεί.... "γερνάει".....) 
Οι φιλενάδες (γάτες ούσες) μόλις αντιλήφθηκαν τη γκάφα που έκαναν, 
άρχισαν τις φιλοφρονήσεις στη θειά Μερόπη.....
"Ελα βρε Μεροπίτσα μου μη το παίρνεις κατάκαρδα, 
....μια χάρα κρατιέσαι...για την ηλικία σου....."
....Και της ανοίγουν μια σελίδα του βιβλίου, αυτή που βλέπετε παρακάτω... 

Κάτι το ...."στην ηλικία σου".... κάτι η γελιογραφία..... κάτι που είχε ξυπνήσει στραβά η θειά Μερόπη κόντεψε να γίνει της Τροίας.....
Αυτό που δεν μπόρεσα να καταλάβω (αν και γυναίκα) είναι γιατί αρκετές γυναίκες (καλή ώρα σαν τη θειά Μερόπη) νοιώθουν τόσο παράξενα σαν περνούν τα χρονάκια τους και δεν χαίρονται που είναι καλά στην υγεία τους?....
Να είναι το κοινωνικό στερεότυπο που θέλει τη γυναίκα όταν γερνάει "γριά" ενώ τον άντρα "γοητευτικό, ώριμο και με γκρίζους κροτάφους" ?? Ολοι γνωρίζουμε πως ενώ στον άντρα οι γκρίζοι κροτάφοι αποτελούν "γοητεία" η γυναίκα πρέπει να υποβάλλεται στο μαρτύριο του κομμωτηρίου για να κρύψει κάτω από τη βαφή τις αποδείξεις της περασμένης ηλικίας....
Ευτυχώς για τη θειά Μερόπη που έχει κοντά της αυτές τις τρελλάρες και ζωηρές φιλενάδες που παρά την ηλικία τους δεν το βάζουν κάτω, και την "ανεβάζουν". Ακόμη θα θυμάται το δώρο που της επιφύλαξαν πριν από δυό χρόνια σαν σήμερα στα γενέθλιά της. Την ώρα που η θειά Μερόπη σερβίριζε τα γλυκουδάκια στις φιλενάδες της (ακολουθώντας το πρότυπο της καλής νοικοκυράς που φτιάχνει με τα χεράκια της λιχουδιές) όρμησε σαν  σίφουνας μέσα στο δωμάτιο ένας πανέμορφος κοπελούδος με γραμμωτούς κοιλιακούς στυλ Σβαρτσενέγκερ, άρχισε να λικνίζει την κορμάρα του σε ρυθμό οριεντάλ κι έπειτα άρχισε να τσιτσιδώνεται μπροστά στην έκπληκτη θειά Μερόπη. Τι τα θέλετε τι τα γυρεύετε? 
Πάει το καλό σερβίτσιο από πορσελάνη limoge, πάνε και τα κρυστάλλινα ποτήρια που είχε από τη προίκα της....Ασε που το βράδυ της μετρούσαμε τη πίεση, εγκεφαλικό κόντεψε να πάθει....
(....από ντροπή ή από χαρά? ποτέ δεν θα μάθουμε...)  
...Σύμφωνα με τη θεωρία της θειάς Μερόπης....
"....ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΑΝ ΤΑ ΚΙΛΑ...
....ΟΣΟ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΒΑΖΕΙΣ ΤΟΣΟ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΣΕ ΒΑΡΑΙΝΟΥΝ....."


Αντίθετα από το τι λέει η θειά Μερόπη, οι φιλενάδες της  καθόλου μα καθόλου δεν συμφωνούν μαζί της. Ισχυρίζονται πως οι 60άρες (κάπου τόσο θαρρώ είναι και η θειά Μερόπη) ισοδυναμούν με τρείς 20άρες.....
Απόψε μάλιστα ετοιμάζονται να το κάψουν το πελεκούδι με χορό και τραγούδι.....
Βρήκαν κάποιον σύλλογο του οποίου έγιναν μέλη και θα φτιάξουν λέει η καθεμιά από ένα φαγάκι, οι άντρες θα φέρουν τα αναψυκτικά και τα κρασιά, έχουν καλέσει και live μουσικούς που θα παίξουν παραδοσιακούς σκοπούς και θα γίνει της κόλασης απόψε.....
....Η ζωή όπως λένε είναι πάντα όμορφη, έστω και αν βρίσκεσαι στα μισά της διαδρομής της, έστω και αν έχεις να αντιμετωπίσεις μια γκρίζα καθημερινότητα....

....Χρόνια Πολλά θειά Μερόπη και να σε χαιρόμαστε πολλές Τσικνοπέμπτες ακόμη....

....Τι ?....
....Το ξεχάσατε????....
....ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗ απόψε.....

Να περάσετε καλά......


Δευτέρα 21 Φεβρουαρίου 2011

"Οι φοινικιές του Προεδρικού Μεγάρου"

Πηγή φωτό : Acrobase
Παραθέτω ένα κείμενο που έλαβα από έναν τακτικό αναγνώστη του blog, τον Κ.Γ. Καντούτση:


"Κατεβαίνοντας σήμερα το πρωί τον πανέμορφο δρόμο Ηρώδου Αττικού - που ως γνωστό έχει πάρει το όνομά του από τον αρχαίο ρήτορα και ευεργέτη της αρχαίας Αθήνας Ηρώδη Αττικό, ο οποίος κοιμάται στο λόφο του Αρδηττού πίσω από το Παναθηναϊκό Στάδιο - στο ύψος του Προεδρικού Μεγάρου τα μάτια μου έπεσαν στο ξέφωτο του Προεδρικού κήπου. Ξαφνικά θυμήθηκα ότι την όμορφη εμπρόσθια πλευρά του κήπου κοσμούσαν δύο πανύψηλοι φοίνικες. Κοιτάζω και ξανακοιτάζω και με μεγάλη μου λύπη αντιλαμβάνομαι ότι ο ένας φοίνικας δεν υπάρχει πια, ενώ ο άλλος ήταν κομμένος στη μέση. Νεκροί οι δύο πελώριοι φοίνικες! Αμέσως με συνεπήρε μια μεγάλη μελαγχολία! Αλήθεια τι να είχαν δει και τι να έχουν ακούσει αυτοί οι δύο φοίνικες όλα αυτά τα περίπου 114 χρόνια ζωής τους μέσα σ’ αυτόν τον όμορφο κήπο, μπροστά σ’ αυτό το όμορφο αρχιτεκτόνημα ;
Αναρωτήθηκα τι έγινε και τους έκοψαν ; Έπειτα θυμήθηκα ότι για πολύ καιρό οι δύο αυτοί φοίνικες είχαν γείρει προφανώς με την φροντίδα γεωπόνων, χτυπημένοι από την μεγάλη αρρώστια-επιδημία που κατατρέχει όλους τους φοίνικες της χώρας μας (Κρήτη, Ρόδο, Νέα Μάκρη, Γλυφάδα κ.α.). Για την αρρώστεια αυτή λένε πως φταίει ένα κόκκινο σκαθάρι (Rhynchophorus ferrugineus) που έχει έρθει από την Αφρική και το οποίο αφού εισχωρήσει στο κέντρο του κορμού του δένδρου αποθέτει εκεί τις κάμπιες του οι οποίες τρώνε την ψίχα του και το στεγνώνουν από τους χυμούς του. Το γεγονός είναι καταλυτικό για το φυτό το οποίο μετά από λίγο καιρό μένει χωρίς φύλλα και καταλήγει να φαίνεται σαν σβησμένη λαμπάδα. Το σοβαρό αυτό πρόβλημα όλων των φοινικόδεντρων που σαν ένας άλλος «καρκίνος» σαπίζει όλα αυτά τα όμορφα και περήφανα δέντρα θα πρέπει ίσως να αντιμετωπιστεί με περισσότερη επιμονή.
Θρηνώντας τους δύο πελώριους Προεδρικούς φοίνικες, χαμένους από τα αυγά των κόκκινων σκαθαριών, στη σκέψη μου ήρθε ένα όμορφο συμβολικό ποίημα του μεγάλου ποιητή της Νέας Αθηναϊκής Σχολής ή Γενιάς του 1880 Κωστή Παλαμά, « Η Φοινικιά». Ο ποιητής το έγραψε το 1900, τρία μόλις χρόνια μετά την ανέγερση του Μεγάρου το 1897 από τον Ε. Τσίλερ και το συμπεριέλαβε στη συλλογή « Η ασάλευτη ζωή». Λυρικό ποίημα, με έντονους φυσιολατρικούς τόνους και συμβολικό χαρακτήρα. Το ποίημα είναι γραμμένο σε Ιαμβικό 13 σύλλαβο και με στροφικό σύστημα της ομοιοκατάληκτης οκτάβας. Είναι αφιερωμένο από τον ποιητή στον Γεώργιο Δροσίνη, που το είχε πρωτακούσει.
Αφιερωμένο σε όλους τους περιπατητές της όμορφης και λυπημένης για τον χαμό της φοινικιάς πόλης μας !
Κ. Γ. Καντούτσης


Kωστὴς Παλαμᾶς - Ἡ Φοινικιά

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι, γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς,
κάποια γαλανὰ λουλουδάκια, ἐδῶ κατάβαθα,
καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά, μιλούσανε.
Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής, (ποὺ πέθανε τώρα),
καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι:
Ὦ Φοινικιά, μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι·
τὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα;
τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος; Ποιὸς ξέρει!
Ἀπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα
ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδαξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρει;
Τάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα;
Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτου·
ὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου;
Τὰ καταχώνιαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι,
ἐδῶ κ᾿ ἐκεῖ ψάχνανε λαίμαργες ἀκρίδες,
κ᾿ ᾖρθε βροχή· καὶ τ᾿ ἄνθια, ποὺ εἶχαν ἀχνογύρει,
ξυπνοῦνε καὶ ποτίζονται δροσοσταλίδες·
κ᾿ ὕστερ᾿ ἀκόμα πιὸ γλαυκὸ τὸ πανηγύρι
τοῦ ξάστερου οὐρανοῦ ξαναρχισμένο τὸ εἶδες·
τρικυμιστὴ μόνο ἡ κορφή σου ἀνάρια ἀνάρια
σταλοβολάει ἁδρὰ βροχομαργαριτάρια.
Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι,
κάθε πουλὶ ὀνειρεύεται πὼς εἶναι ἀηδόνι,
μονάχα πέφτει ἀπὸ τὰ ὕψη σου σὰ βόλι
τὸ μαργαριταρένιο στάλαμα, καὶ ―ὢ πόνοι―!
ὅλων κορῶνα τοὺς φορεῖ τὸ δροσοβόλι,
ὅλα τὸ γάργαρο νερὸ τὰ μπαλσαμώνει·
γιατί σ᾿ ἐμᾶς ἡ θεία τῶν ὅλων καλωσύνη
γίνεται λάβωμα κι ἀρρώστια καὶ καμίνι;
Πόσο σκληρὰ χτυπάει τὸ βόλι τὸ δικό σου!
Κανέν᾿ αὐτὶ ψηλά, κανένα μάτι ἐμπρός μας.
Ζοῦμε στὸν ἴσκιο σου, ἕνας κόσμος ὁ κορμός σου,
τὸ στέμμα σου οὐρανὸς μὲ τ᾿ ἄστρα· ὁ οὐρανός μας.
Θεὸς ἀλύπητος ἂν εἶσαι, φανερώσου.
Ἂν ὄχι, γνέψε μας, καὶ μία γαλήνη δός μας,
καὶ μὴ σκοτώνῃς μας ἀγάλια ἀγάλια, ἢ δρᾶμε
καὶ ρῖξε μας νεροποντὴ μὲ μιᾶς νὰ πᾶμε!
Σὰν πληρωμὴ εἶν᾿ ὁ πόνος μας καὶ σὰ βρετήκι,
τῆς ἁρμονίας μας σφράγισεν ἡ χρυσὴ βούλλα,
ἐνῷ μᾶς ῾γγίζει ὁ Χάρος, μᾶς θεριεύει ἡ Νίκη,
τρέμομε, χαῖρε, τοῦ ρυθμοῦ ἱερὴ τρεμούλα!
Καταχωμένο ἀνήλιαγο ζῇ τὸ σκουλῆκι
γιὰ νὰ χαρῇ μεταξοφτέρουγη ψυχούλα
μίαν ὥρα τὴν ὡραία ζωή, καὶ νὰ πεθάνῃ.―
―Τὸ χάσμα τῆς πληγῆς γίνεται συντριβάνι.
Τὰ σταχτερά, τὰ διάφανα, τὰ χίλια μύρια
πράσινα, τ᾿ ἀναβρύσματα· καὶ τὰ μαμούδια
καὶ τὰ δετὰ τῆς γῆς· τ᾿ ἀνάερα τρεχαντήρια,
τὰ σκουληκάκια, οἱ μέλισσες, τὰ πεταλούδια,
λουλούδια, ὦ δισκοπότηρα καὶ θυμιατήρια!
Χάιδια τῆς χλόης, παντοῦ φιλιά, τοῦ μούσκλου χνούδια,
τοῦ κάτου κόσμου ἀχός, αἰθέρια μαντολίνα·
στὰ φύλλα μία λαχτάρα, λίγωμα στὰ κρίνα!
Ἄνθια, ὅσα ξέρετε, δὲν ξέρουν τὰ τρυγόνια,
ὡραίων ἐρώτων εἶστ᾿ ἐσεῖς τὰ διαλεμένα,
σαλέματα, φιλιά, ταιριάσματα στὰ κλώνια,
μιᾶς πλάσης εἶναι αὐγὴ τοῦ καθενὸς ἡ γέννα·
τῆς ἡδονῆς καὶ τῆς χαρᾶς τὰ παναιώνια
τὰ ξέρετε, ὦ λιγόζωα σεῖς καὶ ὦ δακρυσμένα!
Ἐμεῖς, ―ὢ τὰ χρυσά της ρίζας σου πλεμάτια!―
μοιάσαμε τὰ στοχαστικὰ καὶ τ᾿ ἄυλα μάτια.
Ἂς εἶστ᾿ ἐσεῖς, ἄπλεροι ἀνθοί, μεστὰ ἀνθοκλάδια,
ἀπὸ τὰ χρυσολούλουδα ὡς τὰ χαμομήλια,
σὰν ἀναμμένα κάρβουνα καὶ σὰν πετράδια,
σὰν τὰ παρθένα μάγουλα καὶ σὰν τὰ χείλια,
σὰ χέρια ἂς γλυκανοίγεστε, γιομάτα ἢ ἄδεια,
χαράματα κι ἂς εἶστε αὐγῆς, βραδιοῦ καντήλια,
τῆς νεράιδας δροσιᾶς ἂς εἶστε τὰ παλάτια·
τὰ μάτια εἴμαστ᾿ ἐμεῖς, εἴμαστ᾿ ἐμεῖς τὰ μάτια.
Σ᾿ ἐμᾶς, μικρά, κόσμο ξανοίγετε μεγάλο,
καὶ σύγνεφ᾿ ἀπὸ ἔγνοιες καὶ καημοὺς λαγκάδια,
καὶ τ᾿ οὐρανοῦ τ᾿ ἀσάλευτο σ᾿ ἐμᾶς, τὸ σάλο
τοῦ πέλαου γύρω στὰ καράβια πρὸς τὰ βράδια,
τὸ δάκρυ ἀκύλιστο, κι ἀξήγητο κάτι ἄλλο…
Ποιᾶς φυλακῆς νά ῾μαστ᾿ ἐμεῖς τὰ συγγενάδια;
Ἦρθε καὶ κλείστη μέσα μας, ―ποιὸς νὰ πιστέψῃ!―
μιὰ κολασμένη καὶ μία θεία· ἡ Σκέψη, ἡ Σκέψη!
T᾿ ἀνάστημα ἔχετε, τὸ παίξιμο, τὸ νάζι,
καὶ κάποιο ἀμίλητο περήφανο καμάρι,
καὶ κάποιο μάγεμα ποὺ ρίχνεται κι ἁρπάζει,
κι ἀπ᾿ τὴν πρωτόπλαστη ὀμορφάδα ἔχετε πάρει.
Σὰν εἴδωλα χλωμὰ σᾶς δείχνει τὸ μαράζι,
καὶ τὸ πουλὶ σᾶς δίνει κάποτε τὴ χάρη,
καὶ τὸν ἀέρα μία νεράϊδα ἀνεμοπόδα,
ὢ μὲ τὰ μύρια θεία χαμογέλια, ὢ ρόδα!
Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης·
―ὦ μοσκοβόλισμα, ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε!
Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε, ρόδα τῆς Βεγγάλης,
ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι.
K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις, τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράλης,
ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες, ὦ κρῖνε;
Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα, ἀπὸ τ᾿ ἀστέρι
τὸ πιὸ λευκόν;
Ὦ Φοινικιά, κ᾿ ἐμεῖς; Ποιὸς ξέρει!
Τῆς εὐωδιᾶς αἰθεροπόταμο, κρατήσου·
δὲν ἔτρεξες, δὲν πότισες τὴν ἄνθησή μας·
τῆς εὐωδιᾶς εἴπαμε: πάψε τὴν ὁρμή σου,
μὴ χύνεσαι ἀπὸ μᾶς, μὴ γίνεσαι πνοή μας,
βυθίσου μὲς στὰ φυλλοκάρδια μας, καὶ κλείσου
ἀκάτεχη ἀπ᾿ τὸ μύρισμα, μὲς στὴν ψυχή μας·
ψάξε νὰ βρῇς τὴ σκέψη μας, καὶ ὁμάδι ζῆσε.
Ἂς εἶναι ἡ μέλισσα, κ᾿ ἐσὺ τὸ μέλι ἂς εἶσαι!
Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω,
λουλούδια, ὅλα τὰ χρώματα, καὶ στολιστῆτε.
K᾿ εἴπαμε στ᾿ ἀδερφάκια μας: τὸ οὐράνιο τόξο
φορεματάκια κάμετέ το, καὶ ντυθῆτε!
K᾿ εἴπαμε τὸ καθένα μας: «Ψυχή, θὰ διώξω
κάθε λαμπράδα, μήτ᾿ ἡ αὐγή, καὶ ἡ δύση μήτε·
μοῦ φτάνει κάτι ἀπὸ τὴ θάλασσα, κι ἀκόμα
κάτι σὰ γέλιο, ποὺ γελᾷ τὸ οὐράνιο στόμα!»
Σύγνεφο γίνε, μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλι,
κορυδαλλός, καὶ λάλησε, Πόθε μεγάλε,
καὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλι.
Ὅλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλε,
καὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅλη,
καὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά, καὶ πάλε
θά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης· ὄχι ἐκείνη·
ἐκείνη λάμπει, καίει, φωτίζει καὶ δὲ σβήνει!
Ἀπὸ μία τρίδιπλη ψυχὴ τὸ περιβόλι,
συρτὴ καὶ ριζωτὴ καὶ φτερωμένη, πλέκει
τὸ εἶναι· ἡ κάμπια ὁλόβαθα χτίζει μία πόλη,
καὶ τὸ πουλὶ χτίζει ἕναν ἔρωτα παρέκει
πρὸς τὸν αἰθέρα· καὶ ἡ χλωράδα γύρω σου ὅλη
δὲν ἔχει νόημα, δὲν ὑπάρχει, ἢ γιὰ νὰ στέκῃ
καὶ νὰ εἶναι, ἀκροπρεπίδι σου, στὴ δούλεψή σου·
ὤ! πῶς ὑψώνεται στὸν ἥλιο τὸ κορμί σου!
Δὲ σταματάει κισσός, δὲν κόβει παρακλάδι
τοῦ κορμιοῦ σου χυτὴ κ᾿ ἐλεύτερη τὴ γύμνια·
ὅμως, γυμνή, μὲ ὀνειροΰφαντο μαγνάδι
σκεπάζεις τὰ χλωρὰ τοῦ κήπου στενορρύμια.
Λαμποκοπάει τῆς βασιλείας σου σημάδι
κορῶνα ἀχτίδων ἀπὸ σμάραγδα κι ἀσήμια
κρεμάμενη, τρεμάμενη ἀπὸ τὴν κορφή σου·
ὤ! τί ρυθμὸς ποὺ κυβερνάει τὸ θεῖο κορμί σου!
Ἔτσι δὲν εἶναι ὡραῖο τὸ νέο κυπαρίσσι
λιγώντας αὐροσάλευτο πρὸς τὸν αἰθέρα,
ἔτσι δὲν εἶναι ὡραία ἡ χλοϊσμένη βρύση
ποὺ ψέλνει σὰν ποιητὴς καὶ θρέφει σὰ μητέρα,
ἔτσι δὲν εἶν᾿ ἡ ἀνατολή, δὲν εἶναι ἡ δύση·
ἀπ᾿ τὴν κορφή σου κρέμεται ἄλλου κόσμου μέρα·
ἔτσι ὄμορφη δὲν εἶν᾿ ἡ ἀναπαμένη λίμνη·
στὰ πόδια σου οἱ θεοὶ κ᾿ οἱ θεολάλητοι ὕμνοι!
Ἀγγέλου φάντασμα στὴ σκήτη τοῦ ἐρημίτη,
στῆς νύχτας τὴ σιωπὴ τῆς ἁρμονίας τὸ στόμα,
ἡ σκέψη, ἐκεῖ ποὺ πρωτοστράφτει στοῦ τεχνίτη
τὸν πλατυμέτωπο οὐρανό, καὶ πρὶν ἀκόμα,
ὄνειρο ἀσκλάβωτο κι ἀπάρθενο, εὕρῃ σπίτι
καὶ γίνῃ λόγος, μουσική, μάρμαρο, χρῶμα,
σὰν τὴν ἰδέα σου δὲν εἶναι, καθὼς πέφτει
κι ἀντιχτυπάει στοῦ λογισμοῦ μας τὸν καθρέφτη.
Μέσα σου ρέει τὸ διάφανο, τ᾿ ἀθάνατο αἷμα,
ἢ ὁ χυμὸς ὁ ἀνήμπορος νὰ σὲ ξυπνήσῃ
ἀπό ῾ναν ὕπνο δίχως μίλημα καὶ βλέμμα
σὲ μιᾶς ἀθόλωτης ζωῆς τ᾿ ὡραῖο μεθύσι;
Τὸ στέμμα τῆς κορφῆς σου εἶν᾿ ἕνα ξένο ψέμα
ἢ τὰ μαλλιά σου, ποὺ ἡ πνοὴ σὰν τὰ χτυπήσῃ,
γίνονται λύρες γιὰ νὰ εἰποῦν ὁλόγυρά σου
τὴ συμφωνία τῶν ὅλων καὶ τῆς ὀμορφιᾶς σου;
Μήτε κλαδιά, μήτε μαλλιά. Φτερὰ εἶν᾿ ἐκεῖνα,
καὶ δοκιμάζεις τα καὶ τὰ τρεμοσαλεύεις.
Φτερά; δὲν εἶναι, γίνονται· σὲ τρώει μία πεῖνα,
καὶ σὲ μία πλάση ἀνώτερη νά ῾μπῃς παλεύεις.
Μιὰ πολιτεία, μίαν ἠλιοστάλαχτην Ἀθήνα
δεξιά, ζερβά, μακριά, στὰ ὕψη, ὅλο γυρεύεις,
καὶ στέκεσαι νὰ φύγῃς πρὸς τὰ μισουράνια
πετώντας μὲ τοὺς κύκνους καὶ μὲ τὰ γεράνια.
Λείψανο εἶσαι ἀπὸ νεκρὸ μεγάλο αἰῶνα,
ζωῆς, ποῦ γίνεται, εἶσαι ἡ πρώτη δροσεράδα;
Πότε ἀπὸ μέσα σου κοιτάει, τραβάει ἀγῶνα
γιὰ νὰ χυθῇ στὸ φῶς μία νύφη Ἀμαδρυάδα,
πότε σὰν τελευταῖα ὑψώνεσαι κολῶνα
ναοῦ, ποὺ κάποτ᾿ ἔστεκε σὲ μίαν Ἑλλάδα.
Τέλος ἢ ἀρχή, βραδιὰ ἢ πρωί, σὲ δένει κάτι
μὲ τοὺς ὁρίζοντες ποὺ χάνεται τὸ μάτι.
Ὡσαννὰ χύνουν οἱ βλαστοί σου καὶ τὰ βάγια
καὶ τὸ βασιλικὸ ὡσαννὰ τ᾿ ἀνάστημά σου
πρὸς ἄγνωστου θεοῦ διαβατικοῦ τὰ μάγια,
φανερωμένου πρῶτα πρῶτα στὴ ματιά σου.
Ἐσὺ ὡσαννά, ὡσαννὰ ἀποκρίνονται τὰ πλάγια.
Ὤ! ποιὰ τὰ ὁράματα καὶ ποιὰ τὰ μυστικά σου;
Σφάζει τὰ λυγερὰ λουλούδια καὶ τὰ φύλλα
ἀπὸ καινούριους οὐρανοὺς ἀνατριχίλα.
K᾿ ἐμεῖς; Ἦρθε ὡς ἐμᾶς τὸ μακρινὸ πουλάκι,
τ᾿ ἀγεράκι μας ἄγγιξε μὲ τὰ φτερά του,
καὶ κονταστάθηκε τὸ βιαστικὸ τὸ ρυάκι,
καὶ τὸ παιδί μας ἔρριξε τ᾿ ἀνάβλεμμά του,
καὶ τὸ περήφανό μας ἔγνεψε ζαμπάκι,
καὶ τὸ φεγγάρι ᾖρθε γιὰ μᾶς ὡς ἐδῶ κάτου,
κ᾿ εἶδε καθεὶς τ᾿ ἀπόξω μας, κανεὶς τὰ βάθη·
ὁ κόσμος γλίστρησεν ἀπάνω μας κ᾿ ἐχάθη.
Πορτοκαλλάνθια, τί σᾶς ρώτησαν τ᾿ ἀηδόνια;
Ὁ τζίτζικας τί θέλει ἀπὸ τὰ μεσημέρια;
Κι ὅσα βογγοῦνε σὰν ἀπὸ τὰ καταχθόνια,
κι ὅσα ἀνεβαίνουνε τραγούδια πρὸς τ᾿ ἀστέρια,
τοῦ σαρακιοῦ ἡ φωνή, τ᾿ ἀνήσυχα τριζόνια,
τ᾿ ἀρώματα, οἱ πνοές, τὰ ἕρμα καὶ τὰ ταίρια,
ὅσα πετοῦνε, σέρνονται, λιγιένται, σκύβουν,
κάτι γνωρίζουνε γιὰ σὲ καὶ μᾶς τὸ κρύβουν.
Μέσα μας μιὰ ψυχὴ ἀπὸ μπόρα κι ἀπὸ πίσσα
τὸ πονηρὸ γιὰ σὲ στὸ λογισμό μας βάζει.
Στὴ νυχτερίδα ὅλο γιὰ σὲ μιλοῦσε ἡ κίσσα
κ᾿ ἡ ἀκρίδα τὸ παινεύτηκε μ᾿ ἐσὲ πὼς μοιάζει,
κ᾿ ἡ σφῆκα ηὗρε χαρὰ στὴ σκέπη σου περίσσα,
κι ὁ νυχτοκόρακας μ᾿ ἐσένα ἀναγαλλιάζει·
μιὰ πλάση ―Ἐσὺ ποὺ ἀτάραχη τραβᾶς πρὸς τ᾿ ἄστρα,
παραμονεύει σὲ κακὴ κι ἀναγελάστρα!
Ὦ φυσημένη ἀπ᾿ τὴν καρδιὰ τοῦ πεύκου, Ὑγεία!
Πατᾷς, παντοῦ οἱ καρποὶ στ᾿ ἀγκάθια, στὰ τριφύλλια,
κυλᾷς μὲ τὰ νερά, καὶ λάμπουν τὰ στοιχεῖα,
γιὰ τ᾿ ἄδολο κρασὶ τρυγᾷς τὰ ὡραῖα σταφύλια,
ὅπου σταθῇς, θ᾿ ἀναστηθῇ μία πολιτεία,
πάντα ὁ μαστός σου γάλα ρέει, δροσιὰ τὰ χείλια.
Ὦ μάννα στρογγυλὴ καὶ καρπερὴ καὶ ἀκέρια,
μᾶς λυών᾿ ἡ ἀρρώστια· μοιάσαμε τὰ νεκροκέρια.
Κλαδιά, μαλλιά, φτερά. Ἴσκιοι, ποὺ ἡ θεία της χάρη
παίζει κι ἁπλώνει, πρῶτε, δεύτερε καὶ τρίτε,
ἀπὸ τὸ στοιχειωμένο τὸ σκληρὸ φεγγάρι
―μήτε κλαδιά, μήτε μαλλιά, καὶ φτερὰ μήτε!―
Προψὲς μίαν ὄψη τέταρτην εἴχατε πάρει·
σπαθιά! καὶ καρτερούσατε γιὰ νὰ χυθῆτε.
Νυχτοπετοῦσα πεταλούδα, ἔλεος κᾶμε·
ἀπάνω στὰ φτερά σου πᾶρε μας νὰ πᾶμε!
Ἡ ἀρρώστια μᾶς τυράγνησε μὲ τὴν ἀγρύπνια,
ὦ Φοινικιά, καὶ σὲ εἴδαμε νὰ κρυφογέρνῃς,
οἱ δρακοντιές, τὰ σκυλοβότανα, ὅλα ξύπνια,
νύχτα εἴταν, ἄμοιαστο χορὸ μ᾿ αὐτὰ νὰ σέρνῃς,
καὶ σ᾿ εἴδαμε ὄνειρο βαρὺ στὰ πρωτοΰπνια
μὲ φλόμους καὶ μὲ χαμαιλιοὺς νὰ παραδέρνῃς,
καὶ γύρω σ᾿ ἔπνιγαν ἀζώηρων περιβόλια,
κι ἀπὸ σκληρὲς ἀλόες λαὸς κι ἀπὸ τριβόλια.
K᾿ εἴσουνα, τῆς ζωῆς ὡς νὰ ζητοῦσες φόρο
αἱματοπότιστο, κι ὀλάγρια ἀντιχτύπα
πεῖνα στὸ εἶναι σου, καὶ κάποιο σαρκοβόρο
ηὗρε σ᾿ ἐσὲ καὶ φώλιασε, κ᾿ ἔσκαψε τρῦπα,
κ᾿ ἔγινε σπήλαιο τὸ κορμὶ τὸ φτεροφόρο,
καὶ τῆς κορφῆς σου γιὰ κορφὴ φόρεσες γύπα·
σὰ φλόγες καὶ σὰν κύματα καὶ σὰ λεπίδια
συρμένα ἀπὸ τὴ ρίζα ὡς τὴν κορφή σου φίδια.
Ποιὸς τὸ στοχάστηκε, ποιᾶς Μοίρας εἶναι τάμα,
ἀπὸ τὰ κακομύριστα καὶ τ᾿ ἀπορρίμια
νὰ ὑψώνωνται τὰ ὁλόχλωρα, καὶ ἁγνὸ τὸ θάμα
τοῦ Μάη κι Ἀπρίλη ἀπ᾿ τὴν ἀκάθαρτην ἀσκήμια;
Γι᾿ αὐτὸ γαλάζια μέσα μας καὶ μαῦρα ἀντάμα,
καὶ στὴν ψυχή μας ὠκεανοὶ καὶ στενορρύμια,
κ᾿ ἐκεῖ ποὺ ὁ νοῦς μὲ τὰ ὑπέρτατα παλεύει,
κάτι πανάθλιο μᾶς κρατεῖ καὶ μᾶς μολεύει.
Ἥλιε, τὰ μαῦρα ὀνείρατα πάρ᾿ τα καὶ πνίχ᾿ τα,
θολοὶ εἶν᾿ ἀχνοί, κ᾿ εἶναι κακόπραγα τελώνια.
Θρέψε τὰ ὡραῖα καὶ τ᾿ ἀγαθά, τὰ πάντα δεῖχ᾿ τα,
σὰν ἀχτιδοπαιξίματα καὶ σὰν ἀηδόνια.
K᾿ ἐσύ, φεγγάρι ξάπλωσε στὴν ἄγρια νύχτα
διάφανη σκέπη ἀπὸ καρδιὰ καὶ ψυχοπόνια,
τῆς Καλλονῆς παντοῦ κυμάτισε, ὢ πορφύρα,
κ᾿ ἡ πλάση ἂς γίνῃ ἀγάπη κι ἂς χτυπάῃ σὰ λύρα!
Ξημέρωσε. Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια,
γιὰ ν᾿ ἀγκαλιάζεις τὰ βουνὰ καὶ τὰ ρουμάνια,
στὰ δέντρα τὶς φωλιές, στὶς χῶρες τὰ παλάτια,
καὶ τὰ καράβια στ᾿ ἀνοιχτὰ καὶ στὰ λιμάνια.
Τὴ νύχτα ὡραῖα ξωτικὰ σὲ ἀχτίδων ἄτια
νὰ σὲ δουλέψουν ἔρχονται ἀπὸ τὰ οὐράνια.
Χέρια φυτρώνει ἡ λεῦκα καὶ στ᾿ ἁπλώνει πλείσια
σὲ νανουρίζουν ἥσυχα τὰ κυπαρίσσια.
Μιλᾷς μὲ τὸν ἀϊτὸ καὶ μὲ τὸν πελεκάνο,
ρουφᾷς τὴ μουσικὴ τοῦ κόσμου στάλα στάλα,
βλέπεις τὰ μακρινά, τὰ γύρω καὶ τ᾿ ἀπάνω,
τ᾿ ἀπέραντα καὶ τ᾿ ἄπιαστα καὶ τὰ μεγάλα,
ἀνταποκρίνεσαι μὲ κάθε ἀεροπλάνο,
μὲ ἀχτίδες, μὲ φτερά, μὲ τὴν παγκόσμια σκάλα.
K᾿ ἐμεῖς γυρτὰ στὴ γῆ, δαρμέν᾿ ἀπὸ μία λύπη,
ἀκούσαμε τῆς γῆς τὸ μέγα καρδιοχτύπι.
Ἀκούσαμε τῆς γῆς τὸ μέγα καρδιοχτύπι.
Νέο τραγούδι ἀφάνταστο ποὺ δὲν εἰπώθῃ,
ἦχος ποὺ τίποτ᾿ ἀπὸ μέσα τοῦ δὲ λείπει·
μέσα του ρυάζεται ἄγγελος ποὺ κεραυνώθη,
κι ὅλοι γλυκανασαίνουνε τ᾿ Ἀπρίλη οἱ κῆποι·
κρυφοὶ ἀναπάντεχοι μέσα του κλαῖνε πόθοι,
καὶ τρίζει μία φωτιά, ποὺ κόσμους θὰ χαλάῃ·
κάτι ποὺ μένει ἀξήγητο καὶ σὲ περνάει!
Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορία,
τοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρι,
κ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖα,
τὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρη.
Στ᾿ ἄφαντα, στὰ μικρά, στ᾿ ἀνήλιαγα, στὰ κρύα
ζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροι,
κ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρες
κι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες.
Τὴ ζωή του μᾶς εἶπε τὸ μελισσολόι
κι ἄστραψαν ὡς ἐμᾶς καινούρια νιάτα·
θάματ᾿ ἀνυποψίαστα σκεπάζ᾿ ἡ χλόη,
στὸ πλάϊ μας τὸ μυρμῆγκι ἀνοίγει βαθιὰ στράτα,
μιὰ σαύρα ἀργοσυρμένη μέσ᾿ ἀπὸ κατώι,
χωρῶν, ἐθνῶν, τεχνῶν ἔφερ᾿ ἐδῶ μαντάτα.
Μιὰ πεταλούδα, ποὺ ἔτρεχε γιὰ νὰ παντρέψη
τὰ λουλουδάκια, μᾶς ἐπλάτυνε τὴ σκέψη.
Ἀπάντρευτη, ἄκαρπη, κι ἀξήγητη καὶ ὡραῖα!
Παράξενη εἴταν ὥρα, ποιὸς θὰ τὸ πιστέψη;
Βουλήθη ὁ θεῖος κόσμος, κ᾿ ἔγινεν Ἰδέα,
καὶ στὴ δική μας φανερώθηκε τὴ σκέψη.
Τώρα σ᾿ αἰνίγματα καὶ σὲ σκοτάδια νέα
εἶν᾿ ἕτοιμη ἡ ζωούλα μας γιὰ νὰ μισέψῃ.
―Ὦ Φοινικιά, ἀποκρίσου· νά! φυλάει καρτέρι,
πρὶν πῇς τὸ λόγο τὸν ὑπέρτατο, ἕνα χέρι.
Ὦ Φοινικιά, μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρι,
καὶ θὰ ξαναπλωθῇ, καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃ,
καὶ θὰ πεθάνουμε· τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρι
καὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃ,
καὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρι,
κ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃ,
καὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλι
θ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλλη.
Καὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆμα
τοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃ·
μονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμα
μὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃ,
καὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμα.
Καὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίση
σὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέρι.
Καὶ μήτ᾿ ἐσύ, μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ…

Πέμπτη 17 Φεβρουαρίου 2011

Η Παιδαγωγική και το ολοήμερο σχολείο

Διάβασα ένα ενδιαφέρον άρθρο σχετικά με την έννοια "ελεύθερος χρόνος" και το μοιράζομαι μαζί σας. Το άρθρο είναι της Ναυσικάς Τσιμά και το διάβασα εδώ :

"Η έναρξη της σχολικής χρονιάς αντιμετωπίζεται από μερίδα μαθητών με αίσθημα ραθυμίας. Οι καλοκαιρινές διακοπές έχουν μόλις τελειώσει και η διέλευση της πόρτας του προαυλίου χώρου σηματοδοτεί την έναρξη μίας μάλλον κοπιαστικής η/ και άχαρης περιόδου –ειδικά αν τη συγκρίνει κανείς με αυτή που προηγήθηκε. Πολλές ερμηνείες έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς για να ερμηνευθεί αυτή η απροθυμία κι’ όντως πρόκειται για ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο: δυσκολίες προσαρμογής κυρίως στις μικρότερες ηλικίες, αντιαισθητικά κτήρια και ανεπαρκείς υποδομές, ανέμπνευστα προγράμματα κοκ. Ωστόσο, το παρόν άρθρο θα σταθεί σε μία μάλλον υποτιμημένη παράμετρο κι’ αυτή είναι το γεγονός πως ο σύγχρονος άνθρωπος δε γνωρίζει ούτε τι είναι, μήτε πώς να διαχειριστεί, αυτό που ονομάζουμε “ελεύθερο χρόνο”. Μία σειρά λαθών και παραλείψεων δημιουργεί στρατιές κουρασμένων παιδιών και κατ’ επέκταση κουρασμένων ενηλίκων, που ιδέα δεν έχουν τι ακριβώς να κάνουν με τη ζωή που τους προσφέρθηκε.
 
Το πώς ακριβώς ορίζεται ο ελεύθερος χρόνος δε μπορεί να ειπωθεί με ακρίβεια. Πρόκειται για υποκειμενικό φαινόμενο, όπως και η αντίληψη του χρόνου καθαυτή, άσχετα από το τι υποδεικνύουν τα όργανα μέτρησης. Παράλληλα, καθορίζεται από μία σειρά κριτηρίων που διόλου δεν έχουν να κάνουν με το χρόνο αλλά με διάφορα κριτήρια όπως π.χ. η γεωγραφική περιοχή στην οποία τοποθετούμε το ζήτημα. Χαρακτηριστική ως προς την πολυπλοκότητα του φαινομένου και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι η αντίστοιχη ποικιλία των όρων και των σημασιών τους ανάλογα με τη χώρα. Αναφέρει στην διατριβή του ο Θωΐδης Ιωάννης:
«Στη γερμανική γλώσσα ο παλαιότερος όρος die Müsse αναφέρεται σε μία ποιοτική διάσταση του ελεύθερου χρόνου και διαχωρίζεται εμφανώς από το νεότερο όρο die Freizeit ο οποίος αποδίδει την ποσοτική διάσταση του ελεύθερου χρόνου. Αντίθετα ο γαλλικός όρος loisir και ο αγγλικός leisure δε μας επιτρέπουν να ξεχωρίσουμε αν πρόκειται για ελεύθερο από την εργασία χρόνο ή για χρόνο με συγκεκριμένα ποιοτικά περιεχόμενα. Στην αγγλική γλώσσα ωστόσο με τους όρους spare time, free time και New leisure και στη γαλλική με τον όρο temps libre σε πολλές περιπτώσεις γίνεται διαχωρισμός από τους όρους leisure και loisir αντίστοιχα».
Όμοια, στη δική μας γλώσσα μιλάμε διαφορετικά ανά περιπτώσεις ή/ και περιστάσεις ελεύθερου χρόνου. Σε γενικές πάντως γραμμές πρόκειται για χρόνο που δεν είναι δεσμευμένος, ούτε εξαρτημένος από εξωγενείς παράγοντες –ενός είδους “υπόλοιπο”.
Όψεις του Ελεύθερου Χρόνου
Ιστορικά μιλώντας, στο πέρασμα του χρόνου, η αντίληψη μας για τον ελεύθερο χρόνο μπορεί να ειπωθεί πως περνά μέσα στάδια διαμόρφωσης, αντίστοιχα με το πώς διαμορφώνεται οι έννοιες της εργασίας και της ελευθερίας. Η σύγχρονες αντιλήψεις για τον ελεύθερο χρόνο έχουν συνυφανθεί με αυτές της κληροδοτημένες απόψεις οι οποίες σήμερα παρουσιάζονται υπό τους όρους της δικής μας εποχής.
Στην Αρχαία Ελλάδα μιλούσαν για «σχόλη». Η λέξη δήλωνε χρόνο απαλλαγμένο από εργασία –με την κοινώς νοούμενη σημασία– που αφιερωνόταν στην προετοιμασία ενός ανθρώπου για να συμμετέχει στην κοινωνία ως πολίτης. Για εκείνη λοιπόν την περίοδο, μιλάμε για ένα κομμάτι χρόνου το οποίο είναι αφιερωμένο σε ποικίλες εκπαιδευτικές διαδικασίες, μεταξύ των οποίων περιλαμβανόταν η προσδοκία για μία κοινωνικοπολιτκή τρόπο τινά μόρφωση, με μαθήματα όπως π.χ. η απόκτηση επιδεξιότητας στη ρητορική. Μάλιστα, στο Μέγα Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας, μας παραδίδεται η πληροφορία ότι η λέξη «Σχολή» προέρχεται ακριβώς από τη λέξη «σχόλη». Το προνόμιο της σχόλης, σαφώς δεν φορούσε μεγάλο μέρος της κοινωνίας και μας μαρτυρά την απαρχή της μετάβασης σε ενός είδους εξορθολογισμού της εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι δεν ορίζουν πια τα φυσικά φαινόμενα και το φυσικό σύστημα των εποχών τις περιόδους ανάπαυσης και εργασίας αλλά ο τρόπος με τον οποίο σκέπτεται και πράττει ο άνθρωπος.
Οι Ρωμαίοι, εδραιώνουν τη διάκριση ανάμεσα σε ιδιωτικό και δημόσιο, έτσι αντίστοιχα έχουμε δύο χώρους στους οποίους υφίσταται η έννοια της σχόλης. Ιδιωτικό χώρο και χρόνο (και συνεπώς ιδιωτικό ελεύθερο χρόνο) είχαν μόνο τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα. 
Τι θα γινόταν όμως με το δημόσιο χώρο και χρόνο; Οι αυτοκράτορες κατανόησαν από πολύ νωρίς ότι η παραγωγή του δικού τους πλούτου και ελεύθερου χρόνου προέρχεται από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα τα οποία εργάζονται. Ευφυώς λοιπόν σκέφτηκαν ότι θα μπορούσαν εις αεί να εκμεταλλεύονται το προνόμιο αυτό αν επέτρεπαν στα κατώτερα αυτά στρώματα να νομίζουν ότι παίρνουν πίσω μέρος της παραγωγής τους και με κάποιο τρόπο να απολαμβάνουν τα ίδια προνόμια. Έτσι προέκυψαν τα περίφημα “θεάματα”, καθιερώνεται με άλλα λόγια η γιορτή στο δημόσιο χώρο, που όμως δε συνδέεται με τη συμμετοχή σε ένα κοινωνικό δρώμενο όπως παλαιότερα, αλλά συνδυάζεται με την επίδειξη πλούτου και πολυτέλειας. Αντίστοιχα, και η σημασία της σχόλης στον δημόσιο ελεύθερο χρόνο λαμβάνει τη σημασία της συμμετοχής σε μία φιέστα: ο εργαζόμενος της εποχής εκείνης, πιστεύει ότι η αυτοκρατορία έχει μεριμνήσει για αυτόν επειδή του επιτρέπει χωρικά και χρονικά να επιδοθεί σε μία άνευ ορίων σπατάλη ενέργειας.
Στο Μεσαίωνα, εποχή κατά την οποία η εργασία ανάγεται σε αυτοσκοπό ως “θεία αποστολή”, το πώς θα κατανεμηθεί ο χρόνος ορίζεται από την καμπάνα. Είναι ακριβώς αυτή η εποχή στην οποία συναντάμε το λεκτικό σχήμα «ελεύθερος χρόνος» που σήμαινε, ό,τι λίγο-πολύ και για ένα σημερινό μαθητή: χρόνος μετά από τη διδασκαλία. Η ανάγκη για θρησκευτικό έλεγχο, συνδέει τον ελεύθερο χρόνο με την αγαθοεργία και την κατήχηση, ενώ παράλληλα διατηρούνται τα ρωμαϊκά θεάματα, φιλτραρισμένα όμως υπό το προαναφερθέν θρησκευτικό πλαίσιο. Ως ιδιαίτερης βαρύτητας ζήτημα θα αναχθεί βέβαια από τους Διαφωτιστές και είναι αυτή η εποχή που θα εδραιωθεί η χρήση του όρου. Ο ελεύθερος χρόνος σημαίνει “ελεύθερο πνεύμα” και διόλου τυχαία ο Αιμίλιος του Ρουσσώ λαμβάνει την εκπαίδευση του σε χρόνο ελεύθερο. Αντίστροφα, ως “ελεύθερος άνθρωπος” νοείται αυτός που διαθέτει ελεύθερο χρόνο. Μία πληθώρα παιδαγωγών, φιλοσόφων και επιστημόνων θα ασχοληθούν με το ζήτημα, δεδομένου ότι πάνω σε αυτής της ποιότητας τους ανθρώπους, στηρίζονται οι ελπίδες για την πολυπόθητη κοινωνική αλλαγή.
Τελευταίος σταθμός είναι η βιομηχανική περίοδος. Εδώ, ο ελεύθερος χρόνος θα ταυτιστεί με τη μη χειρονακτική εργασία, σηματοδοτώντας τις απαρχές ενός άλλου είδους εργασίας, της πνευματικής. Αυτή, δεν γίνεται κατανοητή αρχικά ως τέτοια: υποτίθεται ότι οι εγγράμματοι γενικά άνθρωποι άνηκαν σε μία ανώτερη κάστα, επειδή δε δούλευαν με τα χέρια.1 Έτσι, η εργασία γίνεται όχι μόνο μέθοδος βιοπορισμού, αλλά και κοινωνικής ανέλιξης. Χρόνια αργότερα θα δούμε ότι διαφορά μεταξύ εργάτη του άστεως και χωριού δεν υπάρχει άλλη, πλην του περιβάλλοντος εργασίας (ο ένας στην «πολιτισμένη» κοινωνία, ο άλλος στη φύση). Η ψευδαίσθηση μίας κοινωνικής ανόδου προκύπτει από αυτή τη διαφοροποίηση. Ταυτόχρονα η έμφυτη ανάγκη του ανθρώπου να μετάσχει στα δρώμενα που τον περιβάλλουν τον οδηγεί στις ημέρες μας στην επιθυμία για όλο και περισσότερη δουλειά, διότι το ο,τιδήποτε τον περιβάλλει μεταφράζεται σε ένα ισοδύναμο χρηματικό αντίτιμο, είτε τα στοιχειώδη όπως η αξιοπρεπής τροφή, είτε τα ουσιώδη όπως η κοινωνική ταυτότητα. Φθάνοντας στην ακμή της βιομηχανικής εποχής, ο ελεύθερος χρόνος είναι πολυτέλεια και μία σειρά ασχολιών που δεν αποφέρουν χρήματα είναι απλώς πάρεργα. Η έλλειψη ορίων θα ενισχυθεί από μία εκ των σπουδαιότερων εφευρέσεων της εποχής, τον ηλεκτρικό λαμπτήρα, γεγονός που θα διαφοροποιήσει ριζικά την έως τότε αντίληψη του χρόνου.
Στην εποχή της οικονομικής κρίσης, η υποχρεωτική ανεργία και η υποαπασχόληση ή όποιο άλλο υβριδικό τερατούργημα έχει ακούσει καθείς από μας (ακόμη και, άκουσον, η αναπηρία!) συχνά εξωραΐζονται υπό την ταμπέλα “υποχρεωτικός ελεύθερος χρόνος” –ενδεικτικό μίας παντελούς έλλειψης αναλογιών στην οποία έχουμε περιέλθει. Η αδυναμία μας να διακρίνουμε τα πράγματα μεταφράζεται σε κωμικοτραγικές σκηνές, όταν κάνουμε το σπίτι μας γραφείο και το γραφείο, σπίτι. Ο όποιος, λιγοστός ελεύθερός μας χρόνος ξοδεύεται όπως γινόταν κάποτε στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία –μόνο που για εμάς τη θέση της αρένας την έχει καταλάβει η τηλεόραση. Οι δε διακοπές μας είναι αυτό ακριβώς που δηλώνει η λέξη, την οποία χρησιμοποιούμε πλέον μόνιμα για το διάστημα ελεύθερου χρόνου που υπερβαίνει τις μερικές ώρες: διακοπή από τα πάντα.

Ο ρόλος της παιδαγωγικής του ελεύθερου χρόνου.
Η περίπτωση του ολοήμερου σχολείου.
Η σύγχρονη Παιδαγωγική σοφά αντιλήφθηκε ότι η ανικανότητα μας να διαχειριστούμε το χρόνο ξεκινά πολύ πιο πριν δηλαδή, από εκείνο το παιδί που μίζερα σηκώνει τη σάκα του για να πάει σχολείο. Πρόκειται για το παιδί το οποίο δεν έχει καθοδηγηθεί στη διαχείριση του χρόνου. Κατ’ επέκταση ως ενήλικας θα αγνοεί την έννοια της αυτοδιάθεσης και ποτέ δε θα μπορέσει να κατανοήσει την ποικιλομορφία των αναγκών του και πώς να τις ιεραρχήσει –είναι με απλά λόγια, ένας δυστυχής άνθρωπος. Αν θεωρήσουμε ότι υφίσταται μία κλίμακα από την καθολική απραγία ως την εξαντλητική εργασία, μιλάμε για ένα μεγάλο αριθμό καταστάσεων, οι οποίες είναι καθ’ όλα θεμιτές για τον οποιονδήποτε από εμάς, αναλόγως με το πότε συμβαίνουν και πόσο διαρκούν –απλώς, ποτέ δε μας το δίδαξαν αυτό. Σε συνδυασμό λοιπόν με την Κοινωνιολογία διάφοροι επιστήμονες άρχισαν να επισημαίνουν και να μελετούν το φαινόμενο, με αποτέλεσμα δίπλα στην κοινώς νοούμενη παιδαγωγική του σχολείου να εμφανιστεί επίσης, η παιδαγωγική του ελεύθερου χρόνου.
Στις αρχές του 20ου αιώνα με τον όρο “ελεύθερος χρόνος” νοούνταν τα σχολικά διαλείμματα και οι γιορτές, ωστόσο γρήγορα η σημασία αυτή διευρύνθηκε και ήδη από το 1924 που η έκφραση θεωρείται καθιερωμένη για το χώρο των Παιδαγωγικών, γίνεται ουσιαστικά αναφορά και στις εκτός σχολείου δραστηριότητες. Στον έναν περίπου αιώνα που διανύσαμε έκτοτε έχουν διαμορφωθεί δύο κατευθύνσεις της λεγόμενης Κοινωνικής Παιδαγωγικής. Αφενός υπάρχει η ‘κύρια’ όταν ο ελεύθερος χρόνος εξετάζεται ως ξεχωριστό πεδίο. Αφετέρου η δευτερεύουσα ή Σχολική Παιδαγωγική του ελεύθερου χρόνου, που όπως υποδεικνύει το όνομα της λειτουργεί συμπληρωματικά ως προς την Γενική Παιδαγωγική και έχει ως στόχο να ισορροπήσει την αυστηρότητα του παραδοσιακού σχολικού προγράμματος από τη μια, με την προσφορά πεδίων ελευθερίας από την άλλη. Σε αυτή τη δεύτερη κατεύθυνση εντάσσεται η έννοια του ολοήμερου σχολείου.
Υφίσταται δυσκολία ορισμού στο τι είναι το ολοήμερο σχολείο. Στην πράξη σημαίνει ότι ένα παιδί παραμένει και απασχολείται στο χώρο του σχολείου περισσότερες ώρες αντί για τις 14:00 –για την περίπτωση της Ελλάδας και τα ημί-ολοήμερα σχολεία, ως τις 16:15. Για την ακρίβεια, υπάρχουν πολλοί τύποι ολοήμερου σχολείου σήμερα, σε διάφορες χώρες όπως η Αγγλία και η Ισπανία, καθώς το συγκεκριμένο σύστημα εφαρμόζεται ήδη από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και έχει ήδη εξελιχθεί αρκετά. Αυτό το μεγαλόπνοο σχέδιο γνωστικής και κοινωνικής μάθησης σε ενιαίο πλαίσιο υπό τη σκέπη του σχολικού κτηρίου, προτάθηκε στη χώρα μας για πρώτη φορά το 1985. Αμέσως το επόμενο σχολικό έτος είχε αποφασιστεί η λειτουργία δοκιμαστικών τμημάτων απασχόλησης παιδιών των τριών πρώτων τάξεων του δημοτικού σχολείου, των οποίων αμφότεροι οι γονείς εργάζονται. Η εφαρμογή του θεσμού έκτοτε διευρύνθηκε και ακόμη και η φετινή σχολική χρονιά ξεκίνησε με την ανακοίνωση 800 ολοήμερων δημοτικών σχολείων, υπό αναμορφωμένο πρόγραμμα και διδακτικό ωράριο. Εικαστικά, μουσική, νέες τεχνολογίες και περιβάλλον είναι ενδεικτικά μερικοί από τους κλάδους οι οποίοι προσφέρονται για απασχόληση των παιδιών στο χρόνο πέραν του υποχρεωτικού ωραρίου.

Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του ολοήμερου σχολείου
Όπως αναφέρει η Φούλη Παπαγεωργίου, στην Ελλάδα, ο ελεύθερος χρόνος ως διασκέδαση, αναψυχή και πολιτιστικές δραστηριότητες αποκτά μία νέα σημασία μετά το 1980 όταν και γίνεται σύμβολο μίας πιο απελευθερωμένης και ουσιαστικής ζωής. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα μίας συνηθισμένης πρακτικής των γονέων τότε, που συνήθιζαν να παρέχουν στα παιδιά τους απασχόληση με πολιτιστικό περιεχόμενο για το χρόνο τους εκτός σχολείου, θεωρώντας ότι με τον τρόπο αυτό αναβαθμίζεται όχι μόνο η εκπαίδευση του παιδιού, αλλά και η ίδια η δημόσια εικόνα της οικογένειας. Από τότε έως σήμερα πολλά έχουν μεσολαβήσει και οι ανάγκη για ποιοτικό ελεύθερο χρόνο εκφράζεται διαρκώς εντονότερα. Επομένως, ως βήμα και ως πρόθεση μόνο θετικά μπορεί να χαιρετιστεί η όλη προσπάθεια, για δημόσια πλέον μέριμνα στο τι συμβαίνει στον ελεύθερο χρόνο. Ωστόσο η γνώση του τι συμβαίνει στην ελληνική πραγματικότητα δε μπορεί παρά να κάνει τον κάθε εκπαιδευτικό, τον κάθε γονέα και εν τέλει τον κάθε πολίτη να αντιμετωπίζει το ερώτημα για αποτελεσματικότητα των καλών προθέσεων με σκεπτικότητα.
Δύο είναι οι μεγάλες ομάδες στις οποίες μπορεί να ενταχθεί η όποια προβληματική αναδεικνύεται αναφορικά με το συγκεκριμένο θέμα: η πρώτη αφορά το τυπικό κομμάτι των προδιαγραφών λειτουργίας και η δεύτερη το ουσιαστικό του περιεχομένου των μαθημάτων. Η αγωνία όλων αυτών των ανθρώπων συνοψίζεται σε μία εύστοχη φράση τους: «το ολοήμερο σχολείο δεν είναι απλώς ένα επιπλέον σχολείο, αλλά ένα σχολείο διαφορετικό». Σε ό,τι αφορά το πρώτο κομμάτι, είναι μάλλον ευνόητο ότι η υλοποίηση του προγράμματος του ολοήμερου σχολείου χρήζει υποδομών και στελέχωσης από επαρκές προσωπικό. Η απαίτηση βέβαια για προσωπικό, μόνο ως κακόγουστο ανέκδοτο μπορεί να εκφραστεί την εποχή συρρίκνωσης του δημόσιου τομέα, των περικοπών και του ‘συμμαζέματος’. Όσο για την κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει τα δημόσια σχολεία της χώρας, αντί άλλου σχολίου ας μεταφερθεί εδώ μία από τις απορίες των γονέων του 8ου δημοτικού Βύρωνα, που στο σύνολό τους εκφράστηκαν δημόσια ως ανακοίνωση του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων, πώς στην ευχή θα κρατούν τα παιδιά τόσες ώρες σε ένα σχολείο που δεν έχει μήτε αξιοπρεπείς τουαλέτες (;) Έπειτα, υπάρχει και το ουσιαστικό, όπως αναφέρθηκε κομμάτι, με τις μεγαλύτερες ενστάσεις να συγκεντρώνουν τα λεγόμενα μαθήματα πολιτισμού. Βρισκόμαστε σε μία χώρα και μία περίοδο στην οποία θα έπρεπε ο πολιτισμός να είναι πρωτεύον ζήτημα δημόσιας μέριμνας. Αντί αυτού, όλη μας φροντίδα αναλώνεται στην επιβολή εκμάθησης π.χ. πέντε-έξι χορών, σε χρόνο “τσόντα” του υποχρεωτικού προγράμματος και μάλιστα σε ώρες στις οποίες (ιδία για την Ελλάδα με τα υπέροχα ανοιξιάτικά μεσημέρια της) ο μαθητής έχει αρχίσει και “κατεβάζει βλέφαρα”, όπως λέγεται στην καθομιλουμένη εκπαιδευτική γλώσσα.
Επίλογος
Το πρόβλημα διαχείρισης του ελεύθερου χρόνου είναι πιο ευρύ από την καθιέρωση και την ομαλή λειτουργία μερικών δεκάδων θεσμών. Στην ευρύτητά του αυτή περικλείει όλο το περιβάλλον του παιδιού είτε αυτό μεταφράζεται ως πρόσωπα, είτε ως χώρος. Διότι είναι άξιον απορίας, πώς το παιδί θα εκτιμήσει τη φύση για παράδειγμα και θα αναζητήσει εκεί να περάσει ποιοτικό χρόνο, όταν στη γειτονιά του δεν έχει μήτε μία παιδική χαρά ή ένα πάρκο. Ώρες ολόκληρες σχολικής εκπαίδευσης δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την εμπειρία του να σκαρφαλώνεις σε ένα δέντρο και αποκαμωμένος να ξεκουράζεσαι έπειτα στον ίσκιο του. Μήτε ποτέ θα διδαχθεί τη σημασία του χρόνου που αφιερώνουμε στη φροντίδα του σώματος μας, σε όσες ώρες φυσικής αγωγής και αν υποβληθεί, αν δε μάθει τι θα πει σπιτικό φαγητό, καθώς ο γονέας (ειδικά η μητέρα) είναι υποχρεωμένος λόγω συνθηκών να απουσιάζει μόνιμα από το σπίτι. Δε θα μάθει ότι την ώρα της ανάπαυλας διαδέχεται η ώρα της ενασχόλησης με κάτι κι’ αντίστροφα, για να έχουν αμφότερα νόημα. Ύστερα, τρέχουμε είτε ατομικά, είτε συλλογικά, να περισώσουμε ό,τι τυχόν δεν κάηκε ολοσχερώς και αναρωτιόμαστε για το πού οδεύουμε ως κοινωνία.
Αφιερωμένο στα παιδιά της γειτονιάς μου στο κέντρο της Αθήνας, που περνούν τα απογεύματα τους (θερινά και χειμερινά) κάνοντας ποδήλατο, σκοινάκι και κυνηγητό, εγκλωβισμένα σε μία πυλωτή πλάτους μόλις λίγων μέτρων. 
Βιβλιογραφία
Θωϊδης Δ. Ιωάννης, Σχολείο και Ελεύθερος Χρόνος, αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή, Α.Π.Θ., Φλώρινα 2000.
Κορωναίου Αλεξάνδρα, Κοινωνιολογία του Ελεύθερου Χρόνου, 1996.
Παπαγεωργίου Φούλη, Leisure Policy in Greece, 1996.

Τρίτη 15 Φεβρουαρίου 2011

GPS ζητείται επειγόντως για να το δωρίσουμε στην Ελληνική Αστυνομία.....

Αναστατώθηκε η μικρή γειτονιά του Βύρωνα την Κυριακή το βράδυ ξημερώνοντας προς Δευτέρα. Αστυνομικοί χτύπησαν στις 03.30 τα χαράματα τα κουδούνια κάποιων πολυκατοικιών προς έκπληξη των αγουροξυπνημένων ενοίκων τους ρωτούσαν εάν έπεσαν θύματα διάρρηξης με αποτέλεσμα να αρχίσουν να ψάχνονται όλοι για σκυλιά, γατιά, παιδιά....
"Κωστάκη...είσαι εδώ? είσαι καλά παιδί μου????" "Που είναι ο Αζόρ? Τον βλέπεις?" Αφού οι αστυνομικοί ξεσήκωσαν όλες τις πολυκατοικίες της ευρύτερης περιοχής  κάποτε θα κατάφεραν να φτάσουν στον τόπο όπου όπως μάθαμε πράγματι έγινε διάρρηξη, μόνο που κάθε άλλο για διαμέρισμα επρόκειτο...Η διάρρηξη όπως λένε έγινε σε κατάστημα της ευρύτερης περιοχής το οποίο εμπορεύεται μεταχειρισμένα αυτοκίνητα. 

Μετά τη πρώτη τρομάρα που πήραν που τους χτύπησαν τα κουδούνια, οι ένοικοι  σκέφτηκαν πως δεν είναι φρόνιμο να κατέβουν κάτω τέτοια ώρα αφού στις εποχές που ζούμε μπορεί  αυτοί που χτυπούσαν τα κουδούνια να ήταν διαρρήκτες μασκαρεμένοι σε αστυνομικούς. Ετσι βγήκαν όλοι στα μπαλκόνια και όπως μαθαίνω είδαν τη γειτονιά πλημμυρισμένη  από περιπολικά ( τι  παράξενο!  Συνήθως όταν συμβαίνει κάτι στη περιοχή μας άϊντε να στείλουν ένα περιπολικό και αυτό εάν έχεις μέσον....)

Οι αστυνομικοί έψαχναν λέει να βρουν που είχε γίνει η διάρρηξη....Τώρα ή όποιος πήρε τηλέφωνο να ειδοποιήσει το 100 δεν έδωσε ακριβές στίγμα ή από το κέντρο επιχειρήσεων της αστυνομίας δεν έδωσαν σωστές συντεταγμένες. Το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο : οι αστυνομικοί να χτυπούν αδιάκριτα τα κουδούνια σε μια περιοχή που δεν ήταν ακριβώς εκεί που έγινε η διάρρηξη.

Εύλογα δημιουργήθηκαν πολλά ερωτηματικά και τις επιχειρήσεις της αστυνομίας : 
- Αλλος κάτοικος υπέθεσε πως τα περιπολικά καθώς φαίνεται δεν είχαν πάρει εντολή ούτε για το σημείο της διάρρηξης, ούτε για το είδος του χώρου όπου έγινε διάρρηξη.  
- Αλλος υπέθεσε πως οι αστυνομικοί θα προέρχονταν από άλλες συνοικίες και δεν θα ήξεραν που βρίσκεται το σημείο της διάρρηξης....
Εγώ πάλι αναρωτιέμαι πόσο ήσυχη θα πρέπει να νοιώθω με τη σκέψη πως εάν χτύπα ξύλο μου συμβεί κάτι και αναγκαστώ να καλέσω την αστυνομία θα σπέυσει να με προστατέψει...Μήπως μέχρι να έρθει το περιπολικό θα έχει αναστατώσει όλα τα κουδούνια των πολυκατοικιών της Ηλιούπολης για να μάθει ποιός πολίτης χρήζει βοηθείας????..... Πιάσ'  τ' αυγό και κούρευτο με λίγα λόγια.....

Τι να πω????
Πάντως η γειτονιά το σκέφτεται σοβαρά να αναζητήσει χορηγό για την προμήθεια GPS στα περιπολικά....Για να βοηθήσουμε τους ανθρώπους βρε αδελφέ.....

Καποιος κάτοικος βέβαια πρότεινε μια ακόμη πιο πρακτική λύση : 
Nα τοποθετηθούν σε εμφανές σημείο ψηφιακές πινακίδες με βελάκια που να είναι συνδεμένες με το κέντρο επιχειρήσεων της αστυνομίας και να γράφουν

====> ΕΚΕΙ γίνεται διάρρηξη.....

....Ετσι δεν θα υπάρχει περίπτωση λάθους....


Δευτέρα 14 Φεβρουαρίου 2011

Διαδρομή κάτω από τη γέφυρα (Θεσσαλονίκη)

Είναι κάποιες φορές που σε βασανίζουν διλήμματα, θυμίζουν τα λόγια του ποιητή :
Είπες:"Θα πάγω σ'άλλη γη, θα πάγω σ'άλλη θάλασσα.
Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλλίτερη απο αυτή.
Οπως όταν περπατάς σε μια πολύβοη λεωφόρο και πρέπει να επιλέξεις ανάμεσα σε δύο διαδρομές :
Η μία διαδρομή σε ανεβάζει ψηλά, φαίνεσαι από παντού, η διαδρομή είναι γνώριμη και εξασφαλισμένη αφού ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος σου εξασφαλίζει (εκτός απροόπτου) την ασφαλή διέλευση. Εξ άλλου το να επιλέξεις τη γνώριμη διαδρομή πάνω από τη γέφυρα σημαίνει πως δεν ξεφεύγεις, μόνο ακολουθείς την πεπατημένη. 
Η άλλη διαδρομή είναι κατηφορική, πιο σκοτεινή, είναι άγνωστη και σου προκαλεί ανασφάλεια. Ο δρόμος δεν είναι τόσο πολυσύχναστος, η διαδρομή είναι σιωπηρή και το κυριότερο δεν σου εξασφαλίζει πως θα σε βγάλει σε γνώριμα μονοπάτια.Ισως και να βρεθείς σε κάποιο αδιέξοδο και να επιστρέψεις πάλι πίσω αναζητώντας την γνωστή πεπατημένη.

Δεν ξέρω εσείς ποιά διαδρομή θα επιλέγατε, τα δικά μου βήματα πάντως με οδήγησαν στο μικρό μονοπάτι δίπλα από τη γέφυρα.

Δεν επέλεξα να ακολουθήσω τη διαδρομή πάνω από τη γέφυρα γιατί δεν αγαπώ τον θόρυβο και την πολυκοσμία.


 Προτιμώ τις πιο ήσυχες διαδρομές με λιγότερους και πιο ψαγμένους ανθρώπους, ανθρώπους που εξερευνούν τις διαδρομές τους, δεν ακολουθούν το ρεύμα που ακολουθεί η πλειοψηφία των ανθρώπων. Αυτή τους η επιλογή  άλλοτε μπορεί να οφείλεται στο γεγονός πως ακολουθούν το ένστικτό τους και άλλοτε επειδή  απλά επιθυμούν να ανακαλύψουν καινούργια πράγματα και να θέσουν νέα ερωτηματικά προς επίλυση στον εαυτό τους.

 Κάτω από την πολύβοη γέφυρα της Θεσσαλονίκης λοιπόν από εκεί που εκατοντάδες τροχοφόρα διασχίζουν την συμπρωτεύουσα, τα μάτια μου αντίκρυσαν έναν αρχαιολογικό χώρο. Δεν είμαι σε θέση να σας πω ποιός ήταν αφού δεν είχε καμία πινακίδα, καμία ένδειξη που να πληροφορεί τον επισκέπτη τι βλέπει.


Η ματιά μου ταξίδεψε γύρω, το λιγοστό φως που έμπαινε από τις χαραμάδες κάποιας υποτυπώδους περίφραξης έσκιζε το σκοτάδι και έκανε πιο μυστηριώδη την ατμόσφαιρα.






Στον χώρο επικρατούσε η απόλυτη σιγή, ενώ ο απόμακρος θόρυβος που ακουγόταν από τα οχήματα που διέσχιζαν τη γέφυρα δημιουργούσε αντθέσεις ανάμεσα στην πόλη του χθες και τη πόλη του σήμερα, τον πολιτισμό του χθες και τον πολιτισμό του σήμερα. Εμοιαζε με σκηνικό στημένο για μια επικείμενη θεατρική παράσταση.

Η συνύπαρξη δύο κόσμων που ο ένας είναι λαμπερός, προβεβλημένος και λουσμένος από  το φως. Ο άλλος μισοκρυμμένος μέσα στο σκοτάδι......


Για να θυμαται άραγε η πόλη πως κατοικείται από την αρχαιότητα ή μήπως για να εντείνει τις διαφορές  ανάμεσα στη σύγχρονη (τη φωτεινή) και την αρχαία (σκοτεινή) πόλη??? Μήπως για να ξεχάσει η καινούργια πόλη το παρελθόν της?
Αλλο ένα δίλημμα, ένας γρίφος που δεν κατάφερα να λύσω....



Η ώρα πέρασε γρήγορα, ούτε ξέρω πόση ώρα κάθησα σε αυτή τη μυστική γωνιά της πόλης....
Μα φεύγοντας της υποσχέθηκα πως θα επιστρέψω....

Και τότε θα απαιτήσω από την πόλη να μου αποκαλύψει κι άλλες ξεχασμένες διαδρομές, διαδρομές  κάτω από τη γέφυρα.

Σαν μια μύηση για λίγους που αγαπούν να μοιράζονται αυτά που ανακαλύπτουν ....έστω κι αν πρόκειται για διαδρομές κάτω από τη γέφυρα,  διαδρομές που σου αποκαλύπτουν θαμμένες και απόκρυφες τοποθεσίες, τοποθεσίες που απευθύνονται σε όλο και πιο λίγους....Αυτοί  οι λίγοι που έχουν απομείνει δεν ενδιαφέρονται για τους εντυπωσιασμούς και το "φαίνεσθαι". Ενδιαφέρονται  μοναχά για  το "είναι" του σήμερα, προσπαθούν να φανταστούν πως  να ήταν το "είναι" του χθες ....και προβληματίζονται για το "είναι" του αύριο....βουτηγμένοι στα διλήμματα που  συνοδεύουν  τις πόλεις, τις απόκρυφες τοποθεσίες τους και τα μυστικά τους.... αλλά συνάμα και αυτό το τόσο ιδιόμορφο "είναι"......


Κυριακή 6 Φεβρουαρίου 2011

"Πολιτισμός" ή "βαρβαρότητα" ? "Δημιουργία" ή "καταστροφή"? Ποιά είναι τα όρια ανάμεσα σε μια "τριτοκοσμική" και μια "πολιτισμένη" χώρα?

Συζήτηση - πρόβα στην Επίδαυρο για την «Ορέστεια» (1980) - Φωτό: Nτίμης Αργυρόπουλος
Πληθαίνουν οι φωνές που κάνουν έκκληση για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Αιγύπτου τώρα που οι εντάσεις και οι αναταραχές εντείνονται. Η κα Καλλιόπη Λιμναίου-Παπακώστα σε άρθρο της στην εφμ Κόσμος του Επενδυτή αναφέρει χαρακτηριστικά :

"....τα τελευταία γεγονότα όχι απλώς με στεναχωρούν αλλά με συγκλονίζουν. Ευτυχώς, νεαροί εθελοντές και δυνάμεις του στρατού μπήκαν "ασπίδα" σε μνημειακούς τόπους της χώρας, όπως ο ναός του Καρνάκ, το μουσείο, αλλά και η βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Θέλω να πιστεύω ότι δεν θα ξαναδούμε εικόνες καταστροφής και λεηλασιών παρόμοιες με εκείνες που είδαμε πριν από χρόνια με τα μνημεία του Ιράκ" (ολόκληρο το άρθρο μπορείτε να το διαβάσετε στον arthrosyllekti εδώ)

Η Αίγυπτος στη συνείδηση του "πολιτισμένου" κόσμου συγκαταλέγεται στις αποκαλούμενες  από τον "πολιτισμένο" κόσμο "τριτοκοσμικές" χώρες υπονοώντας στην ουσία έναν "βαρβαρικό" κόσμο σε αντιδιαστολή του "πολιτισμένου" που κατά κύριο λόγο θεωρείται ανώτερος. 

Τα όρια ανάμεσα στον "βαρβαρικό"και τον "πολιτισμένο" κόσμο - στη δική μου συνείδηση -  καθορίζονται από τις ανθρώπινες συμπεριφορές και στάσεις ανεξάρτητα από  καταγωγή, γεωγραφικές θέσεις , χρώμα  δέρματος, θρησκευτικές πεποιθήσεις ή οικονομικό επίπεδο. 

Στην περίπτωση της Αιγύπτου με εντυπωσίασε αυτός ο "τριτοκοσμικός"  λαός με την πράξη του να σπεύσει να προστατέψει τα μνημεία της πολιτιστικής του κληρονομιάς σχηματίζοντας μιαν ανθρώπινη αλυσσίδα - προτάσσοντας δηλαδή το κορμί του ως ασπίδα στα μνημεία - όταν διαισθάνθηκε πως αυτά μπορεί να κινδυνεύουν.  Εντυπωσιακότερο όλων  ήταν πως σε αυτή την ανθρώπινη αλυσσίδα εντάχθηκαν πολλά άτομα νεαρής ηλικίας που μέχρι εκέινη τη στιγμή διαδήλωναν ενάντια στο κυβερνών κόμμα.  Συνοπτικά να πούμε πως άτομα  διαφορετικών πολιτικών πεποιθήσεων (δηλαδή ανεξαρτήτως εάν ήταν φίλοι ή εχθροί του κυβερνώντος κόμματος) ενώθηκαν σε έναν κοινό αγώνα ενάντια σε κάθε επίδοξο αρχαιοκάπηλο, ανεγκέφαλο διαδηλωτή, ή απλά αρρωστημένο καταστροφέα που θα επιχειρούσε να εκμεταλλευτεί τις ταραχές των τελευταίων ημερών και να κλέψει ή να καταστρέψει την πολιτιστική τους κληρονομιά. 

Στην περίπτωση της Ελλάδας, μιας μη "τριτοκοσμικής" χώρας, μιας Ευρωπαϊκής χώρας , μιας χώρας διάσπαρτης από πολιτιστικούς θησαυρούς - υλικούς και πνευματικούς - ομάδες νεαρών βανδαλιστών  έχουν επιδοθεί σε ένα δίχως προηγούμενο καταστροφικό μένος σε κάθε τι που θυμίζει πολιτισμό.  Κάθε μνημείο, κάθε άγαλμα, κάθε αρχαιότητα εάν είχε στόμα θα μπορούσε να μας εξιστορήσει τις απίθανες περιπέτειές του είτε από τις μουτζούρες που εναποθέτουν (τάχα μου υπογραφές, συνθήματα, ζωγραφιές κλπ) είτε από τον τεμαχισμό μέρους αυτών των μνημείων (βλέπε μερικέςαπό το πλήθος των καταστροφών στον arthrosyllektis εδώ και εδώ).

Αλλος τύπος επίθεσης στον πολιτισμό είναι αυτός που έγινε προχθές στο Θέατρο Τέχνης : ομάδα νεαρών μπήκαν με σιδηρολοστούς και βόμβες μολότωφ και έκαναν λαμπόγυαλα  έναν χώρο πνευματικής δημιουργίας, ένα θέατρο που ξεκίνησε από μια Λαϊκή σκηνή και σχηματίστηκε ως Θέατρο τέχνης μέσα στα μαύρα χρόνια της Γερμανικής κατοχής.  Σε σκοτεινούς χρόνους του παρελθόντος οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν την τέχνη προκειμένου να περάσουν μηνύματα και να  αντισταθούν σε κάθε μορφής κατοχή ή αδικία. Παρήγαγαν πολιτισμό με σκοπό αφενός να περάσουν μηνύματα στους υπόλοιπους συμπολίτες τους και αφετέρου να διατηρήσουν την ψυχική τους ισορροπία σε εποχές που η ζωή και ο θάνατος συνυπήρχαν. Η πνευματική δημιουργία έφτασε σε ύψιστα σημεία και κάποιες περιπτώσεις θεωρούνται ακόμη και σήμερα αξεπέραστες. Παραθέτω τα λόγια που εκφώνησε στις 17 Αυγούστου του 1943 ο Κάρολος Κουν, ο ιδρυτής του Θεάτρου Τέχνης :  
"Η αφετηρία του ξεκινήματός μας είναι μια αφετηρία και ανάγκη καθαρά ψυχική. Για μια πιο πλούσια, πιο ωραία, πιο βαθιά ολοκληρωμένη ζωή, μια ανάταση του εαυτού μας, μια πιο πλατιά κατανόηση των γύρω μας μέσα απ’ την τέχνη, συγκεκριμένα μέσα από το θέατρο. Με άλλα λόγια το «Θέατρο Τέχνης» είναι μια εκδήλωση ζωής.....Δεν κάνουμε θέατρο για το θέατρο. Δεν κάνουμε θέατρο για να ζήσουμε. Κάνουμε θέατρο για να πλουτίσουμε τους εαυτούς μας, το κοινό που μας παρακολουθεί κι όλοι μαζί να βοηθήσουμε να δημιουργηθεί ένας πλατύς, ψυχικά πλούσιος και ακέραιος πολιτισμός στον τόπο μας.
Μόνος ο καθένας μας είναι ανήμπορος. Mαζί ίσως κάτι μπορέσουμε να κάνουμε. Το θέατρο, ως μορφή Τέχνης, δίνει τη δυνατότητα να συνδεθούμε, να συγκινηθούμε, ν' αγγίξουμε ο ένας τον άλλον, να νιώσουμε μαζί μια αλήθεια. Να γιατί διαλέξαμε το θέατρο σα μορφή εκδήλωσης του ψυχικού μας κόσμου. Mόνο με πλήρη κατανόηση μεταξύ μας, μπορεί το θέατρο να σταθεί και να εκπληρώσει το σκοπό του. Σαν θέατρο, δεν αποτεινόμαστε σε ορισμένη τάξη ή σε ορισμένη κατηγορία ανθρώπων. Όλοι όσοι είναι πρόθυμοι να χαρούν και να εργαστούν μαζί μας, πλούσιοι και φτωχοί, πονηροί και αφελείς, αλήτες και νοικοκυρέοι, όλοι είναι ευπρόσδεκτοι. Φτάνει μονάχα να καταλάβουν και να πιστέψουν τον προορισμό ενός Θεάτρου Τέχνης......Ας παραδεχτούν οι επικριτές μας, χωρίς να μου κρατήσουν κακία γι' αυτό, ότι είναι καλύτερο ν' ανοίξεις το παράθυρο να μπει λίγος φρέσκος αέρας, κι ας είναι να μπει μ' αυτόν και λίγη ή πολλή σκόνη, παρά να κρατήσεις, σαν τις καλές νοικοκυράδες, που τρέμουν μήπως σκονιστούν τα ράφια και τα παρκέτα, σφιχτοκλεισμένα παράθυρα και παντζούρια, κι όπου το μόνο που μπορείς, είναι να πάθεις ασφυξία και να σκάσεις"


Η μισαλλόδοξη επίθεση σε έναν ναό του πνεύματος όπως είναι το Θέατρο Τέχνης  Κάρολος Κουν αποτελεί πράξη σκοταδισμού όποιο και να είναι το κίνητρό της. Το θέατρο ανέβαζε την παράσταση «Ταξιδεύοντας με τον ΠΑΟΚ, μια ιστορία του Σταθμού Λαρίσης». Αυτόπτες μάρτυρες αναφέρουν ότι κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται για φιλάθλους του Ολυμπιακού, ενώ κάποιοι αναφέρουν ότι οι δράστες έλεγαν και συνθήματα υπέρ του Ολυμπιακού. 

Η προσωπική μου γνώμη είναι πως τα κίνητρα της συγκεκριμένης πράξης όπως και κάθε πράξης που σχετίζεται με την καταστροφή χώρων ή αντικειμένων του πολιτισμού καμία σχέση δεν έχουν με αθλήματα, ιδεολογίες ή σκοπιμότητες. Είναι ξεκάθαρο πως οφείλονται σε άρρωστες καταθλιπτικές προσωπικότητες, κενές γνώσεων που επιθυμούν απλά να  εκτονώσουν το "εγώ" τους , αφού θεωρούν πως η ολοκλήρωση της προσωπικότητάς τους υλοποιείται μοναχά μέσω της καταστροφής. Η χαρά της δημιουργίας  σε αυτή τη μερίδα των νεολαίων είναι έννοια άγνωστη, όντας ανίκανοι να  δουν  τον περίγυρό τους με κριτικό μάτι....Βλέπουν παντού εχθρούς δίχως να σκεφτούν πως η τέχνη είναι  αρωγός του ανθρώπου στις δύσκολες στιγμές, δίχως να μπουν καν στον κόπο να αφεθούν στη μαγεία μιας θεατρικής παράστασης και να την κρίνουν μετά. 

Υποκλίνομαι λοιπόν σε εκείνους τους "τριτοκοσμικούς" ή "βάρβαρους" Αιγύπτιους νεολαίους που αν και στερημένοι από τα βασικά αγαθά, και εν μέσω των βίαιων αναταραχών που έχουν ξεσπάσει στη χώρα τους, δεν δίστασαν να προτάξουν τα στήθη τους για να προασπίσουν το φως του πολιτισμού τους. Εύχομαι αυτή τους η πρωτοβουλία να συνεχιστεί και να υπερασπιστούν τους θησαυρούς του τόπου τους ανεξάρτητα από την έκβαση των πρόσφατων αναταραχών.

Γυρνώ τη πλάτη σε εκείνους τους "πολιτισμένους" Ελληνες νεολαίους που τυφλωμένοι από το σκοτάδι της ψυχής τους επιθυμούν να σβήσουν κάθε αχτίδα φωτός πολιτισμού και δημιουργίας. Σέβομαι και προβάλλω εκείνους τους νεολαίους που σπέρνουν την ομορφιά της νιότης στον περίγυρό τους (στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να δείτε την μεταμόρφωση ενός χωριού -τις Φάνες της Ρόδου - όπου οι νεολαίοι αντί να μουτζουρώνουν τους τοίχους της πόλης τους, τους στόλισαν με όμορφα χρώματα και ζωγραφιές) 
Μαθαίνω πως οι παραστάσεις στο Θέατρο Τέχνης Καρολος Κουν παρά τις φθορές που υπέστη το θέατρο, θα πραγματοποιηθούν κανονικά. Θεωρώ καθήκον όλων μας να ενισχύσουμε  με την παρουσία μας τις παραστάσεις του ως αντίδραση σε όσους επιχειρούν να εκφοβίσουν την καλλιτεχνική δημιουργία και να οδηγήσουν τον τόπο μας στη μιζέρια.

ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΟΚ, ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ ΛΑΡΙΣΗΣ

Τσιώλης Σταύρος
2010-2011
ΦΡΥΝΙΧΟΥ 14, Πλάκα
Σύγχρονο Ρεπερτόριο
Σκηνοθεσία : Καπελώνης Κωστής
Σκηνικά : Αλεξίου Νίκος
Κοστούμια : Σωτηρίου Κατερίνα
Φωτισμοί : Καπελώνης Κωστής
Διανομή
Κωνσταντίνα: Μυρτώ Αλικάκη
Ιωάννα: Ειρήνη Στρατηγοπούλου
Κύριος: Αργύρης Μπακιρτζής
Κυρία: (Ευγενία): Λουκία Πιστιόλα
Στρατιώτης & Λαχειοπώλης: Πάρις Θωμόπουλος 

Στην περιγραφή του Αγώνα ακούγεται η φωνή του Νίκου Χανιωτάκη

Επιλογή και επεξεργασία ήχων: Άγγελος Παπαλυμπέρης

Κλαρινέτο παίζει ο Πάρις Θωμόπουλος
από Παρασκευή 4 Φεβρουαρίου 2011
ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ
Πέμπτη & Παρασκευή, ώρα 21.15
Σάββατο, ώρα 18.15 και 21.15
Κυριακή, ώρα 20.00

Για εισητήρια μπορείτε να βρείτε πληροφορίες εδώ