ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

Δευτέρα 21 Απριλίου 2008

Ολυμπος Καρπάθου - Πασχαλινά έθιμα (μέρος Δ)

Συγκλονιστική είναι η Μ. Παρασκευή στην Ολυμπο.
Ηλικιωμένες γυναίκες μαζί με γυναίκες που πρόσφατα έχασαν ένα δικό τους άτομο στολίζουν τον επιτάφιο με πολύχρωμα ευωδιαστά λουλούδια και είτε γράφουν τα μοιρολόγια τους σε χαρτάκια που τα καρφιτσώνουν κάτω από την φωτογραφία του αγαπημένου προσώπου που τοποθετείται ανάμεσα στα λουλούδια, είτε τα εκφωνούν οι ίδιες. Στο πρόσωπο του Χριστού θρηνούν τον δικό τους άνθρωπο με λυμένα μαλιά και τα χέρια στην κεφαλή, χαρακτηριστική στάση που βλέπουμε στα αρχαιοελληνικά αγγεία. Είναι μια σκηνή που συγκλονίζει και λυγίζει τον ψυχραιμότερο άνθρωπο μα δρα λυτρωτικά ως "κάθαρση" των δυνατών συναισθημάτων που γεμίζουν τους ανθρώπους αυτές τις στιγμές.

Μετά τον θρήνο, ανήμερα του Πάσχα, ακολουθεί η χαρά. Οταν τελειώσει η λειτουργία, σε όλα τα καφενεδάκια θα συγκεντρωθούν παρέες Ολυμπιτών μα και επισκέπτες του χωριού που θα διασκεδάσουν μαζί "εν χορδαίς και οργάνοις" σαν να γνωρίζονταν χρόνια ή σαν να αποτελούν όλοι, μέρος μιας μεγάλης οικογένειας.

Η ημέρα όμως που κορυφώνονται οι γιορταστικές εκδηλώσεις στην Ολυμπο προτού το χωριό επιστρέψει στην καθημερινότητά του είναι η Τρίτη μετά το Πάσχα.
Την ημέρα αυτή οι Ολυμπίτες την αποκαλούν "Λαμπρή Τρίτη".
Το πρωί της "Λαμπρής Τρίτης" θα γίνει η λιτανεία των εικόνων γύρω από το χωριό. Οι άντρες της Ολύμπου θα κρατήσουν διαδοχικά σε όλη τη διαδρομή (περίπου 4 χλμ) τις εικόνες σχηματίζοντας με την διαδρομή έναν προστατευτικό κύκλο που θεωρείται αποτροπαϊκός του κακού. Σύμφωνα με τους λαογράφους μας, αυτού του είδους οι πρακτικές συνηθίζονταν και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Η πομπή θα σταματήσει σε όλα τα ξωκκλήσια που βρίσκονατι έξω από το χωριό ενώ σε ένα από αυτά όπου υπάρχει πηγή, θα καταβρέξουν τις εικόνες σε μια συμβολική πράξη καθαγιασμού των υδάτων, αλλά και έκκλησης για να έχει η χρονιά πολλές βροχές για τις καλλιέργειές τους.
Διασχίζοντας ένα ολάνθιστο τοπίο, η πομπή θα καταλήξει στο Νεκροταφείο του χωριού. Γυναίκες στέκονται δίπλα στους φρεσκοκαθαρισμένους τάφους συγγενικών τους προσώπων και μοιράζουν γλυκά στους παρευρισκομένους (μια καθαρά αρχέγονη συμβολική κίνηση). Την πρώτη φορά που επισκέφτηκα την Ολυμπο, τα γλυκά που μοιράζονταν ήταν καμωμένα αποκλειστικά από τα χέρια των γυναικών. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια διαπίστωσα πως σοκολάτες, καραμέλλες κλπ αντικαθιστούν σταδιακά τα χεροκάμωτα γλυκά που είχα δει τα πρώτα χρόνια, σημάδι πως ο σύγχρονος τρόπος ζωής αρχίζει να αγγίζει την παραδοσιακή ζωή της Ολύμπου.

Η πομπή κατόπιν θα επιστρέψει στο χωριό όπου θα ακολουθήσει το "θρόνιασμα" των εικόνων. Το "θρόνιασμα" είναι μια τελετή κατά την οποία γίνεται ένα είδος "πλειστηριασμού" για το ποιός θα δώσει το μεγαλύτερο ποσό για να τοποθετήσει στη θέση τους τις εικόνες. Τα χρήματα δωρίζονται στην κεντρική εκκλησία του χωριού. Παλαιότερα που το χρήμα δεν είχε αξία εδώ, αντί για χρήματα ,οι προσφορές περιλάμβαναν ζώα.
Οταν οι εικόνες επανατοποθετηθούν στη θέση τους, αρχίζει σταδιακά η προετοιμασία για το "γλέντι" στο οποίο συμμετέχει όλη η Ολυμπίτικη κοινωνία εκτός από εκείνους που πενθούν. Λίγο πριν να ξεκινήσει το γλέντι, στρώνεται μέσα στον χώρο του κεντρικού ναού ένα μακρόστενο τραπέζι όπου ακολουθώντας ένα Βυζαντινό τυπικό, οι επισκέπτες καθώς και όσοι βοήθησαν στη διοργάνωση της λιτανείας και των προετοιμασιών για τη γιορτή, συντρώγουν με τον ιερέα του χωριού. Με πρωτοστάτη τον ιερέα θα τραγουδηθεί το τραγούδι "Αρχοντες τρων και πίνουσι σε μαρμαρένια τάβλα". Εν τω μεταξύ στο προαύλιο της εκκλησίας , στο Πλατύ (το χοροστάσι του χωριού) αρχίζουν να συγκεντρώνονται οι οργανοπαίκτες. Τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούν στα Ολυμπίτικα γλέντια είναι η
λύρα, η τσαμπούνα και το λαούτο.
Οι οργανοπαίκτες θα περιστοιχιστούν από άντρες γλεντιστές οι οποίοι ξεκινούν έναν "δημόσιο διάλογο" χρησιμοποιώντας μαντινάδες που πρέπει να είναι πρωτότυπες, αυτοσχέδιες και να μην έχουν ακουστεί ξανά σε άλλο γλέντι .
Οσο πιο πετυχημένα είναι τα θέματα αυτού του διαλόγου τόσο πιο πολύ "ανεβαίνει" το γλέντι.


Οταν πρωτοπήγα στην Ολυμπο,η αλήθεια είναι πως με κούρασε η αναμονή της έναρξης του χορού. Είχε σουρουπώσει και ο μοναδικός χορός που είχε ξεκινήσει ήταν ο σι(γ)ανός, με αποτέλεσμα να απορώ πως είναι δυνατόν να διασκεδάζει ο κόσμος με τόσο αργούς ρυθμούς και μάλιστα αφού αδυνατούσα να ξεχωρίσω τα λόγια των μαντινάδων λόγω της ιδιαιτερότητατας της τοπικής διαλέκτου.

Αργότερα αντιλήφθηκα πως το πιο "ουσιώδες" κομμάτι του Ολυμπίτικου γλεντιού είναι ακριβώς αυτός ο δημόσιος διάλογος με τις μαντινάδες. Είναι απίστευτος ο τρόπος που όλοι τηρούν τους άγραφους κανόνες του γλεντιού. Η συνενόηση μεταξύ τους γίνεται με το βλέμμα. Ο πρώτος γλεντιστής ξεκινά ένα θέμα και δεν τον διακόπτει κανείς μέχρι να ολοκληρώσει τη μαντινάδα του. Επειτα θα συνεχίσει ο δεύτερος είτε αλλάζοντας το "θέμα" είτε συνεχίζοντας το θέμα που άνοιξε ο πρώτος σχολιάζοντας ή απαντώντας στον πρώτο γλεντιστή, και έτσι μπορεί να συνεχιστεί ένας διάλογος με λόγια βγαλμένα εκείνη τη στιγμή.
Είναι εντυπωσιακό επίσης πως οι οργανοπαίκτες όταν θελήσει να τραγουδήσει κάποιος με αδύναμη φωνή χαμηλώνουν την ένταση των οργάνων προκειμένου να ακουστεί η αδύναμη φωνή του γλεντιστή. Ολοι ανεξαιρέτως έχουν δικαίωμα συμμετοχής ακόμη και εκείνοι που δεν είναι ιδιαίτερα καλλίφωνοι, μα μπορεί να είναι τέλειοι δημιουργοί μαντινάδων.


Ενώ οι παλαιότεροι έδιναν έμφαση στον αυτοσχέδιο δημόσιο διάλογο με τις μαντινάδες (στο ποιητικό σκέλος δηλαδή), οι νεότερες γενιές δίνουν μεγαλύτερη βαρύτητα στην κίνηση (τον χορό) απαιτώντας από τους μουσικούς να παίζουν νωρίτερα τους χορευτικούς μουσικούς σκοπούς. Οι μουσικοί σκοποί της Ολύμπου που σώζονται στις μέρες μας είναι 40 ενώ φημολογείται πως τα παλαιά χρόνια ανέρχονταν σε 70 πολλοί από τους οποίους ξεχάστηκαν.
Ο χορός που χορεύεται αρκετή ώρα είναι ο σιανός, ακολουθεί η σούστα που εναλάσσεται με τον πάνω χορό (τυπικός χορός της Ολύμπου και αγαπητός ανάμεσα στους νέους αφού με αυτόν τον χορό αναδεικνύονται οι χάρες του καλού χορευτή). Τα χαράματα ένας χορός που χορεύεται (σπάνια πια) είναι ο "Αρκιστής" όπου δύο άντρες χορεύουν πάνω σε ένα πεζούλι και προσπαθεί ο ένας να ρίξει τον άλλον κάτω από το πεζούλι. Λέγεται πως ο χορός αυτός μιμούνταν την πάλη ανάμεσα σε δύο άντρες για τα μάτια μιας κοπέλλας. Εκείνος που έριχνε τον άλλον από το πεζούλι κέρδιζε την κοπέλλα. Προσωπικά πιστεύω πως ίσως η προέλευση του συγκεκριμένου χορού να σχετίζεται με απομεινάρια κάποιου παλαιότερου πολεμικού χορού (όμως διευκρινίζω το λέω με κάποια αυθαιρεσία). Αλλος χορός είναι ο "ζερβός" που χορεύεται με φορά προς τα αριστερά. Στην Ολυμπο χορεύεται διαφορετικά από την υπόλοιπη Κάρπαθο.
Το γλέντι συνεχίζεται μέχρι πρωίας, οπότε μπαίνουν στο ρεπερτόριο ο Καλαματιανός όπου μπορούν να χορέψουν και οι επισκέπτες του χωριού, αφού στους άλλους χορούς καλό θα ήταν να χορέψετε μόνο αν σας προσκαλέσει κάποιος ντόπιος και σας μπάσει στον κύκλο του χορού. Οι λόγοι (κατά τη γνώμη μου) είναι δύο : Κατ' αρχήν τα ήθη είναι αρκετά αυστηρά όσον αφορά τις ανύπαντρες κοπέλες που χορεύουν και βαστιούνται από τους συγγενείς τους από δεξιά και από αριστερά. Δεν μπορεί επομένως να μπει κάποιος "ξένος" ανάμεσά τους.
Επειτα οι Ολυμπίτικοι χοροί απαιτούν απόλυτη αρμονική κίνηση για να μην χαλά το κυματοειδές σουστάρισμα που γίνεται κατά τη διάρκεια του χορού. Εάν κάποιος δεν είναι γνώστης των βημάτων αλλά και της κίνησης χαλά την αρμονία όλου του κύκλου των χορευτών.




Αλλος χορός που χορεύεται τα χαράματα όταν κοντεύει να τελειώσει το γλέντι, είναι τα "Κεφαλλονίτικα" και μη με ρωτήσετε πως βρέθηκε τέτοιος χορός εδώ. Κάποιοι μου έδωσαν την εξήγηση πως κάποτε βρέθηκε εδώ ένας καπετάνιος από την Κεφαλλονιά και τον χόρεψε και από τότε προς τιμήν του εξακολουθούν και χορεύουν τον ίδιο χορό. Τέτοιος χορός όμως από όσο γνωρίζω δεν υπάρχει στην Κεφαλλονιά οπότε μην πάρετε αυτή την ερμηνεία τοις μετρητοίς. Το γλέντι θα τελειώσει το πρωί όταν θα έχουν εξαντληθεί όλοι από το τραγούδι και τον χορό.
Ομολογώ πως η επαφή μου με την Ολυμπο αποτέλεσε σημαντική εμπειρία και αφορμή για την ενασχόλησή μου με τον λαϊκό πολιτισμό από τότε. Θεώρησα λοιπόν χρέος μου να κάνω ένα αφιέρωμα σε αυτό το ακριτικό χωριουδάκι με την πλούσια μουσικοχορευτική αλλά και ποιητική παράδοση αλλά και στους ανθρώπους της. Για χρόνια κρατούσα κρυφά φυλαγμένες τις πληροφορίες αυτές αφού δεν ήθελα η Ολυμπος να αποτελέσει έναν πολυσύχναστο προορισμό ορδών τουριστών.
Βέβαια σημασία δεν έχει τι θέλει ο καθένας από εμάς, σημασία έχει πως η παραδοσιακή ζωή ενός τόπου δεν μπορεί παρά να επηρεαστεί από τον τουρισμό.
Σε τι βαθμό θα επηρεαστεί ο παραδοσιακός πολιτισμός της Ολύμπου από την εισβολή του τουρισμού θα φανεί τα αμέσως επόμενα χρόνια.
Το dyosmaraki θα απουσιάσει μέχρι τις 4 Μαϊου ξεφαντώνοντας κάπου στη Κρήτη με ρακοποσίες και συλλέγοντας υλικό από κάποια ξεχασμένα χωριουδάκια, πιθανότατα για να τα μοιραστεί μαζί σας σε κάποιο επόμενο αφιέρωμα......

Μέχρι τότε σας εύχεται Καλή Ανάσταση, καλό Πάσχα και όμορφα να περάσετε αυτές τις ημέρες επιστρέφοντας φρέσκοι και ξεκούραστοι.....

Με αυτή την ανάρτηση ολοκληρώθηκε το αφιέρωμα σε ένα από τα ακριτικά μας νησιά την Κάρπαθο και ειδικότερα στο απομακρυσμένο χωριουδάκι με την πλούσια μουσικοχορευτική παράδοση, την Ολυμπο.

Οι παρακάτω είναι οι προηγούμενες από αυτήν αναρτήσεις που συμπληρώνουν αυτό το αφιέρωμα.

http://dyosmaraki.blogspot.com/2008/04/blog-post_14.html



Σάββατο 19 Απριλίου 2008

Ολυμπος Καρπάθου - Αναμνήσεις από ένα Μ.Σάββατο (Μέρος Γ)

Μόλις φτάσαμε το Μ. Σάββατο στην Ολυμπο κατευθυνθήκαμε στα μοναδικά ενοικιαζόμενα δωμάτια που ήταν ελεύθερα. Βλέπετε είναι λίγα στον αριθμό, μα είναι σίγουρο πως και να μην υπάρχει δωμάτιο δεν υπάρχει περίπτωση κανείς να μείνει στον δρόμο γιατί οι κάτοικοι του χωριού τιμούν τον επισκέπτη που έρχεται από μακριά και είναι ζεστοί και φιλόξενοι.

Τακτοποιήσαμε τα πράγματά μας για να προλάβουμε με το φως της ημέρας να κάνουμε μια πρώτη βόλτα στο χωριό. Πολλά σπίτια ήταν κλειστά επειδή μεγάλος αριθμός Ολυμπιτών βρίσκονται μακριά από τις πατρικές τους εστίες, στην Βαλτιμόρη, στην Νέα Υόρκη, στην Αυστραλία αλλά και στη Ρόδο και στον Πειραιά. Τους συναντάς συνήθως το καλοκαίρι όταν έρχονται με όλη την οικογένεια να περάσουν τις διακοπές τους. Μάλιστα συνήθως τα παιδιά στέλνονται νωρίτερα στους παπούδες οι οποίοι παραμένουν οι μοναδικοί θεματοφύλακες του χωριού, και τον Αύγουστο ακολουθούν οι γονείς για να ανανεώσουν τους δεσμούς με ξαδέλφια, φίλους και λοιπούς συγγενείς μέχρι το επόμενο καλοκαίρι.


Στα υπόλοιπα σπίτια οι πόρτες είναι μισάνοιχτες, από μέσα ακούγονται συζητήσεις, γέλια μα καμιά φορά και τσακωμοί. Είπαμε, τίποτα δεν μένει κρυφό εδώ. Οι μυρωδιές από τα φαγητά και τα ψωμιά με έφεραν σε κατάσταση νιρβάνα μια και μετά από το ταξίδι δεν είχαμε προλάβει να τσιμπήσουμε κάτι. Από παντού αναδυόταν η μοσχοβολιά του καμμένου ξύλο, αφού κάθε φούρνος κάνει υπερωρίες αυτές τις ημέρες για να ικανοποιήσει τις απαιτητικές νοικοκυρές που μοιράζονται υπομονετικά (όχι πάντα) ανά 4-5 από έναν φούρνο.

Στην Ολυμπο κάθε Σάββατο οι νοικοκυρές φουρνίζουν τα ψωμιά τους αφού εδώ δεν θα βρει κανείς φούρνο που να πουλάει ψωμί. Το Μ. Σάββατο αφού ψήσουν τα διάφορα είδη λαμπριάτικων ψωμιών και τσουρεκιών στο τέλος βάζουν το οφτό κρέας το οποίο διαφέρει από τα συνηθισμένα. Γίνεται γεμιστό στον ξυλόφουρνο με ρύζι,συκωταριά και ντομάτα. Μάλιστα το αφήνουν όλο το Μ. Σάββατο στον ξυλόφουρνο (ο οποίος ωστόσο έχει πυρώσει με τα ψησίματα των ψωμιών) και σιγοψήνεται μέχρι την άλλη μέρα το πρωί. Ο "ειδήμων" της γευσιγνωσίας Ηλίας Μαμαλάκης που μάλιστα αφιέρωσε 2 εκπομπές στην μαγειρική τέχνη της Ολύμπου είχε δηλώσει :

"Το πιο παράξενο Πάσχα που έκανα στη ζωή μου ήταν στην ορεινή Ολυμπο της Καρπάθου. Ενα ξεχωριστό χωριό με ξεχωριστούς ανθρώπους. Οι γυναίκες, ντυμένες ακόμα με τις παραδοσιακές φορεσιές, ενεργοποιούνται από τις αρχές της Μεγάλης Εβδομάδας και είναι όλο το χωριό που παρακολουθεί τις λειτουργίες των παθών. Αδειάζει το χωριό, γεμίζει η εκκλησία".

Να συμπληρώσω πως οι "μόνιμοι" ιεροψάλτες καθώς και ο παπάς του χωριού είναι παράλληλα και οι καλύτεροι τραγουδιστές των τοπικών παραδοσιακών τραγουδιών.

Τα ψωμιά που φτιάχνουν περιλαμβάνουν μικρές κουλούρες με κόκκινο αυγό που τους δίνουν διάφορα σχήματα. Τα κουλούρια που είναι πλασμένα σε σχήμα του αριθμού οκτώ τα λένε "αυγούλες"η "κουκνίκους".

Ενα άλλο είδος ψωμιού αυτών των ημερών είναι τα λαμπρόψωμα. Μάλιστα πολλά από τα τα ψωμιά της πασχαλινής περιόδου συνηθίζεται να τα προσφέρουν στους τάφους η/και στους παρευρισκόμενους σε ιδιαίτερη τελετή που γίνεται στο νεκροταφείο του χωριού κατά την Λαμπρή Τρίτη (δηλαδή την Τρίτη μετά το Πάσχα). Η συνήθεια να μοιράζονται ψωμιά και γλυκά στους τάφους συνηθίζεται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας κατάγεται από την αρχαιότητα. Σε μερικές περιοχές της Ελλάδας όπως στη Κρήτη τα ψωμιά αποτελούν έργα τέχνης αφού τα πλουμιστά στολίδια από ζυμάρι μοιάζουν με κέντημα.

Φημισμένες είναι και οι τούρτες Καρπάθου....μην την πάθετε σαν και μένα που το επόμενο πρωϊ που πήγα για καφέ μου είπε μια Ολυμπίτισα, "σε λίγο θα είναι έτοιμες και οι τούρτες, να σου κρατήσω να φας κάνα δυό ε????". Και την κοίταζα με απορία σκεφτόμενη "τι παράξενοι άνθρωποι...πρωί πρωί με την τσίμπλα στο μάτι θέλουν να μου προσφέρουν να φάω ολόκληρη τούρτα και μάλιστα όχι μία αλλά και δύο???".....Αργότερα έμαθα πως οι τούρτες είναι μυζηθρόπιτες φτιαγμένες από γλυκειά μυζήθρα και ομολογώ πως είναι νοστιμότατες.... Τις τούρτες τις σφραγίζουν στα σημεία που κλείνουν με το κάτω μέρος ενός κλειδιού.

Είδος κουλουριού αυτών των ημερών είναι οι "πούλοι", τα κουλούρια με τα χρωματιστά πασχαλινά αβγά που κρεμάνε αυτή την περίοδο στην "κατσούνα", ένα κλαδί πεύκου με πέντε παρακλάδια στερεωμένα στην οροφή του σπιτιού. Τα κουλούρια αυτά θα καταναλωθούν σιγά-σιγά εκτός από ένα που θα μείνει κρεμασμένο μέχρι την επόμενη χρονιά στον "στύλο" του σπιτιού (το μεσαίο δοκάρι του σπιτιού το οποίο έχει πολύ σημαντικό συμβολικό χαρακτήρα, για αυτόν τον λόγο στολίζεται με ιδιαίτερα πλουμιστά χεροκάμωτα κεντίδια).

Μετά από αρκετή περιπλάνηση για πρώτη ημέρα, επιστρέψαμε στο δωμάτιο, ετοιμαστήκαμε και διασχίζοντας το "πλατύ" (την κεντρική πλατεία του χωριού) που ασφυκτιούσε από τον κόσμο, καταφέραμε να μπούμε στην εκκλησία του χωριού,την Κοίμηση της Θεοτόκου. Μετά την λειτουργία άρχισε ο καθιερωμένος "βαρελοτοπόλεμος" (σιγά μην γλυτώναμε) από όπου μας φυγάδεψε (σαν να ήθελε να μας προστατέψει) μια γερόντισα λέγοντάς μας "ακολουθήστε με γιατί οι κοπελιάροι (οι νεαροί) δεν αστειεύονται, μια χρονιά είχαν ρίξει βαρελότα μέσα στην εκκλησία και έπεσε ο σοβάς της εκκλησίας!!!"..... Αφού της είπαμε που μέναμε μας οδήγησε μέσα από κάτι δαιδαλώδη σκοτεινά σοκάκια ακριβώς στην είσοδο των ενοικιαζόμενων δωματίων. Ψελλίζοντας "και από του χρόνου σας" χάθηκε μέσα στα σοκάκια....


Εκεί μας περίμεναν οι ιδιοκτήτες των δωματίων οι οποίοι μας προσκάλεσαν να καθήσουμε μαζί τους στο Πασχαλινό τραπέζι. Προσκεκλημένος ήταν και ο γιατρός του χωριού (ένας Καλύμνιος νεαρός ο οποίος έκανε το αγροτικό του). Η βραδιά κύλησε όμορφα και μετά από μερικά ποτηράκια κρασί είμασταν έτοιμοι για ύπνο έχοντας ολοκληρώσει την πρώτη ημέρα του ταξιδιού μας.....

Παρασκευή 18 Απριλίου 2008

Μια ηρωϊκή 8χρονη "ζωντοχήρα"....!!!!!

Φωτό : Agence France-Presse / Chaled Fazaa

Μετά την περίπτωση της μικρής Γκούλαμ άλλη μιά παρόμοια περίπτωση βγήκε στην επιφάνεια, αυτή τη φορά στην Υεμένη. Μόνο που σε αυτή την περίπτωση μια 8χρονη κατέφυγε μόνη της στο δικαστήριο της Σανάα (στην Υεμένη) για να ζητήσει διαζύγιο από τον 30χρονο σύζυγό της τον οποίον αναγκάστηκε να παντρευτεί με την σύμφωνη γνώμη της οικογένειάς της...
Στην Υεμένη να σημειωθεί πως σύμφωνα με τον επίσημο νόμο ο γάμος επιτρέπεται σε άτομα άνω των 15 ετών.

Ο "σύζυγός" της από την ώρα της τέλεσης του γάμου την κακοποιούσε συστηματικά με αποτέλεσμα η μικρή Νοτζούντ να ζητήσει βοήθεια από την οικογένειά της η οποία της την αρνήθηκε!!!!

Τελικά το κοριτσάκι κατέφυγε στο δικαστήριο το οποίο την δικαίωσε κηρύσσοντας άκυρο τον γάμο, υποχρεώνοντας όμως την οικογένειά της να καταβάλλει στον "σύζυγο" ως αποζημίωση το ποσόν των 250 δολλαρίων!!!

Θεωρώ "ηρωϊκή" την πράξη της 8χρονης Νοτζούντ, αφού είχε το σθένος να εναντιωθεί στην "πολιτισμένη" κοινωνία των ενηλίκων. Ταυτόχρονα βέβαια προβληματίζομαι πως θα καταφέρει αυτό το παιδί να επιβιώσει μέσα στα πλαίσια της ίδιας κοινωνίας με την οποία ήρθε αντιμέτωπο, και μάλιστα με την δική της οικογένεια να έχει "τιμωρηθεί" να καταβάλλει το υπέρογκο - υποθέτω - για τα δεδομένα της περιοχής ποσό...

Η μικρή Νοτζούντ πάντως μόλις άκουσε την απόφαση του δικαστηρίου ψιθύρισε :
"Χαίρομαι. Θα μπορέσω επί τέλους να πάω σχολείο"!!!!
Μπράβο της!!!

- Μήπως τελικά το σχολείο και η μόρφωση των γυναικών είναι η μοναδική ελπίδα για αυτές τις κοινωνίες που αντιμετωπίζουν αρκετά προβλήματα φτώχειας και επιβίωσης???


- Μήπως οι εύποροι των Δυτικών χωρών θα έπρεπε να στερηθούν κάποιες από τις υπερβολικές πολυτέλειες που απολαμβάνουν οι ίδιοι και να συμβάλλουν στη δημιουργία σχολείων σε αυτές τις χώρες?
Λέω μήπως....

Πηγή: εφμ Καθημερινή

Τρίτη 15 Απριλίου 2008

Ολυμπος Καρπάθου - Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ (Μέρος Β)

.......(συνέχεια από την προηγούμενη ανάρτηση).......
Ρίξαμε λοιπόν τις βαλίτσες μας μέσα στην καρότσα του φορτηγού και μπήκαμε.
Για άλλη μια φορά σταθήκαμε τυχεροί: Ο χαμογελαστός αυτός άνθρωπος ήταν ο πρόεδρος της Κοινότητας Ολύμπου, ο κυρ Μιχάλης. Η γυναίκα με την παραδοσιακή φορεσιά που είχε εξαφανιστεί προηγουμένως καθώς μιλούσαμε και ξεφώνιζε "Μιχάααααληηηηη" τον είχε δει με την άκρη του ματιού της και έτρεξε να τον προλάβει και να τον ενημερώσει πως υπάρχει ένα ζευγάρι "ξένων" που δεν έχει τρόπο να πάει στην Ολυμπο.... Αργότερα διαπίστωσα "ιδίοις όμμασι" την απίστευτη ταχύτητα με την οποία διαδίδονται τα νέα εδώ, δεν μένει τίποτα κρυφό (τύφλα νάχουν τα κινητά και το διαδίκτυο!!!)
Επανέρχομαι όμως στη στιγμή που μπήκαμε στο φορτηγάκι, γιατί έτσι όπως πάω δεν θα φτάσουμε ποτέ στην Ολυμπο.....
Αφού περάσαμε από εξονυχιστικό έλεγχο (από που είμαστε, πως μας λένε, αν έχουμε ξανάρθει στην Ολυμπο κλπ κλπ), άδραξα την ευκαιρία και παρακάλεσα τον κυρ Μιχάλη να μας πει δυό λόγια για την ιστορία της Ολύμπου. Οι παρακάτω πληροφορίες οι οποίες ξεκίνησαν εκείνη την ημέρα από την αφήγηση του κυρ Μιχάλη και εμπλουτίστηκαν κατά τις επόμενες επισκέψεις μου στην Ολυμπο, αλλά και τη μελέτη σχετικής βιβλιογραφίας, θα μας βοηθήσουν να κάνουμε ένα ταξίδι μέσα στον χρόνο......

Το όνομα του χωριού πιθανότατα να προέρχεται από το ψηλό βουνό πάνω στο οποίο έχει χτιστεί. Σήμερα το βουνό αυτό ονομάζεται Αη Λιας (=Προφήτης Ηλίας) επειδή στην κορυφή του υπάρχει ένα ξωκκλήσι αφιερωμένο σε αυτόν. Δυστυχώς οι πληροφορίες για την Ολυμπο είναι διάσπαρτες αφού δεν υπάρχουν γραπτές πληροφορίες. Ακόμη και οι περιηγητές (από τους οποίους διασώθηκαν πολύτιμες πληροφορίες για άλλους τόπους δεν έφτασαν εδώ.
Ο μοναδικός περιηγητής που επισκέφτηκε την Κάρπαθο και παρέμεινε οκτώ μέρες σε αυτήν το 1843 ήταν ο Γερμανός αρχαιολόγος Λουδοβίκος Ross, καθηγητής της Αρχαιολογίας μέχρι εκείνο το έτος σε Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Ο Ross λυπήθηκε που δεν κατάφερε να επισκεφτεί την Ολυμπο, γιατί όπως είχε ακούσει η διάλεκτός της ήταν άκρως αρχαιοπρεπής και τα τραγούδια της τόσο ποιητικά, που συχνά προκαλούσαν στους ακροατές συγκίνηση μέχρι δακρύων (σας διαβεβαιώνω πως δεν είχε άδικο!!!)
Βάσει αρχαιολογικών ευρημάτων και σύμφωνα με γραπτές πηγές λέγεται πως η ευρύτερη περιοχή της Ολύμπου κατοικήθηκε από Μινωίτες αλλά και Μυκηναίους και πως υπήρξε τμήμα της Μινωϊκής Κρήτης:
"την δε Κάρπαθον πρώτοι μεν ώκησαν των μετά Μίνω τινές στρατευσάντων καθ΄όν χρόνον εθαλασσοκράτησε πρώτος των Ελλήνων"
(Διόδωρος ο Σικελιώτης)

Στην Βόρεια Κάρπαθο κατά την αρχαιότητα υπήρχαν δύο πόλεις: Η Βρυκούς -βρίσκεται στα βόρεια της Ολύμπου- και η Νίσυρος. Αυτή η Νίσυρος δεν είναι το γνωστό νησί των Δωδεκανήσων μα "ομώνυμος τη των Νισυρίων νήσω". Πιθανολογείται πως βρισκόταν σκαρφαλωμένη στην περιοχή που σήμερα ονομάζεται Παλάτια στη μικρή νησίδα -Σαρία- που βρίσκεται πάνω από την Κάρπαθο. Στην αρχαία πόλη Βρυκούς (σήμερα Βουργούντα ή Βρουκούντα) σώζονται μέχρι σήμερα πολλοί λαξευτοί τάφοι.
Λαξευτοί τάφοι στην Βρουκούντα
*Πικρόχολο σχόλιο : Για ανασκαφές βέβαια ούτε λόγος!!!!
Εντελώς "συμπτωματικά"εδώ και πολλά χρόνια μεγάλος αριθμός αλλοδαπών σκαφών προσαράζει στην περιοχή και ολωσδιόλου "συμπτωματικά" κάποιοι δύτες (ερασιτέχνες και μη) "θαυμάζουν" τον βυθό που βρίσκεται λίγο παραδίπλα από τον αρχαιολογικό χώρο της Βρουκούντας!!!! Επίσης κάθε χρόνο εδώ γίνεται ένα περίφημο πανηγύρι (28/29-8) που συγκεντρώνει πλήθος επισκεπτών. Κατηφορίζοντας για το πανηγύρι της Βρουκούντας
Βρουκούντα
Πανηγύρι Αη Γιάννη, πάνω από την είσοδο της εκκλησίας
Στην υπόλοιπη Κάρπαθο αναφέρονται οι πόλεις Αρκέσεια (κοντά στο χωριό Αρκάσα) και το Ποτίδαιον ή Ποσείδιον, κοντά στο σημερινό λιμάνι που μέχρι το 1953 ονομαζόταν Πηγάδια, και εξακολουθεί να παραμένει γνωστό με το ίδιο όνομα στις μέρες μας έστω και αν η επίσημη ονομασία έχει γίνει Κάρπαθος.
Οι δύο πόλεις Βρυκούς και Νίσυρος (οι οποίες ήταν παραθαλάσσιες) κατοικήθηκαν έως τα τέλη περίπου του 7ου-αρχές του 8ου αι.οπότε εγκαταλείφθηκαν. Η μεν Βρυκούς εγκαταλείφθηκε οριστικά από τότε, ενώ τα Παλάτια εξακολούθησαν να κατοικούνται.
Τον οικισμό της Ολύμπου (σύμφωνα με την προφορική παράδοση) έχτισαν 70 οικογένεις από την Βρουγούντα (ή Βρουκούντα) που κατέφυγαν στη σημερινή τοποθεσία της Ολύμπου σύμφωνα με την πιθανότερη εκδοχή για να προφυλαχθούν από τις πειρατικές επιδρομές. Αλλωστε η θέση της Ολύμπου αποτελεί μια φυσική οχυρωματική θέση-παρατηρητήριο από όπου μπορούσαν να ελέγχουν ολόκληρη την περιοχή. Μάλιστα στην αρχαιότητα θα πρέπει να υπήρχε κάποιο κάστρο αφού υπάρχουν τοπωνύμια όπως Μέσα Κάστρο και Οξω Καμάρα. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή η έγκατάλειψη των αρχαίων τοποθεσιών οφείλεται σε έναν μεγάλο σεισμό που ανάγκασε τους κατοίκους να φύγουν.
Κατά την Οθωμανική περίοδο, το γεγονός πως η Κάρπαθος ήταν γεωγραφικά απομονωμένη σαν νησί, την βοήθησε να απολαύσει μια σχετική αυτονομία και αυτοδιοίκηση, αφού δεν υπήρχε Οθωμανική παρουσία στο νησί. Η υποχρέωση για την καταβολή ενός κατ΄αποκοπήν φόρου (maktu=ορισμένο) προς το οθωμανικό δημόσιο ανατέθηκε στους προεστούς του νησιού με αποτέλεσμα τη δημιουργία ισχυρών κοινοτικών θεσμών και την διατήρηση μιας σχετικής αυτονομίας. Λέγεται πως οι κοινοτικοί άρχοντες εκλέγονταν κάθε χρόνο από το σύνολο των ενήλικων αντρών αν και όπως συμπεραίνω από όσα έχω μελετήσει, πιθανότητες για την εκλογή τους (μέχρι περίπου το 1920) είχαν μόνον όσοι ήταν ιδιοκτήτες γης αφού η κατοχή γης σήμαινε οικονομική δύναμη και αποτελούσε απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να λάβει κανείς μέρος σε κοινωνικά αξιώματα
"οι έχουσι γην, έχουσι και τον λόγον"
Ολες οι διοικητικές, φορολογικές και εκπαιδευτικές αρμοδιότητες και γενικότερα όλος ο δημόσιος βίος βασιζόταν για πάρα πολλά χρόνια στο εθιμικό δίκαιο και διεκπεραιωνόταν από τους δημογέροντες. Αυτό αποτέλεσε ένα δυναμικό μέσο αντίστασης στην ξένη μη αποδεκτή κρατική εξουσία ενώ οι ίδιοι επέμεναν στην αυτοδιοίκησή τους μέχρι το τέλος της οθωμανικής περιόδου αλλά και κατά την "Ιταλική περίοδο" (το 1912 οι Ιταλοί εμφανίστηκαν ως ελευθερωτές ενώ το 1937 έκλεισαν βιαίως τα ελληνικά σχολεία).
Για διάφορους λόγους όπως η έλλειψη αυτάρκειας αγαθών αφού η γη ήταν συγκεντρωμένη σε μερικές οικογένειες, καθώς και λόγω των προσπαθειών των Ιταλών να σπάσουν την αυτοδυναμία των εκλεγμένων δημογεροντιών άρχισε να φουντώνει η μετανάστευση των Ολυμπιτών αλλά και όλων των Καρπαθίων σε μακρινές χώρες (Αμερική, Αυστραλία). Το αποτέλεσμα ήταν η μείωση του πληθυσμού και η ερήμωση του νησιού από νέους ανθρώπους. Το εισόδημα όσων έμεναν πίσω το συμπλήρωναν τα εμβάσματα που έρχονταν από το εξωτερικό.
Πηγή : "A Greek portfolio" Constantine Manos

Οπου κι αν πήγαν πάντως διατήρησαν την ενότητά τους με την δημιουργία ισχυρών συλλόγων που βοήθησαν στην διατήρηση της κοινωνικής συνοχής των ξενιτεμένων Καρπαθίων αλλά και στην συνέχιση των εθίμων τους από τις νεότερες γενιές.
Πάρα πολλοί είναι πλέον μόνιμοι κάτοικοι στην Αμερική, στην Αυστραλία και αλλού. Ο πόνος της ξενητειάς καταγράφεται στα τραγούδια τους και τις μαντινάδες τους όπως ακούγεται στο παρακάτω βίντεο φτιαγμένο από Καρπάθιους της Αυστραλίας. (Παρ΄όλο που δεν αναφέρεται αποκλειστικά στην Ολυμπο, το παραθέτω για το αρχικό οπτικό ντοκουμέντο και για το τραγούδι με τις μαντινάδες που εκφράζουν το παράπονο των ξενιτεμένων)
"Οι δυό πατρίδες είν΄κακές όπως και να το κάνεις...
Η μια δεμένο (δυοσμαράκι μου),η μια δεμένο σε βαστά μ' αγάπες κι αναμνήσεις
κι η άλλη πλούτη άφθονα σου δίνει για να ζήσεις"



Η επίσημη ενσωμάτωση της Καρπάθου στην υπόλοιπη Ελλάδα έγινε (όπως και για τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα) στις 7 Μαρτίου του 1948 οπότε άρχισε να εφαρμόζεται η ελληνική νομοθεσία.

Ωστόσο είχα αρχίσει να απελπίζομαι και να πιστεύω πως δεν θα φθάναμε ποτέ στην Ολυμπο. Μοναχά άγρια απότομα βράχια δέσποζαν σε όλη τη διαδρομή.

Μέχρι.....μέχρι που πήραμε την τελευταία στροφή......και...επί τέλους ξεπρόβαλλε το χωριό. Ενα χωριό στην κυριολεξία σκαρφαλωμένο σε μια βουνοπλαγιά



Η "Καλλικατζαρελένης" η "Μελένιας Ελλάδος περιήγηση" συνεχίζεται....

Δευτέρα 14 Απριλίου 2008

Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Ολυμπο της Καρπάθου.....(Μέρος Α)

Ετος 1997!
Ηταν τέτοιες μέρες, λίγο πριν από το Πάσχα! Βυθισμένη σε ταξιδιωτικά φυλλάδια και οδηγούς έψαχνα να βρω ένα "διαφορετικό" καταφύγιο για να περάσω τις λιγοστές ημέρες άδειας από τη δουλειά. Ημουν απογοητευμένη καθώς τα τελευταία χρόνια διαπίστωνα πως όλο και σε περισσότερα μέρη οι ημέρες αυτές δεν διέφεραν από τόπο σε τόπο, μα ήταν ίδιες και απαράλλαχτες. Αναρωτιόσουν λοιπόν γιατί να επιλέξεις το ένα η το άλλο μέρος. Καμία διαφορά στα έθιμα κάθε τόπου...Αντίθετα όπως θυμάμαι από τα παιδικά μου χρόνια, κάθε τόπος γιόρταζε με διαφορετικό τρόπο αυτές αλλά και όλες τις άλλες "επίσημες" γιορτές.
Μία συνάδελφος με προέτρεψε να επισκεφτώ την Ολυμπο Καρπάθου ισχυριζόμενη πως σε αυτήν τη γωνιά της Ελλάδας πνέει "διαφορετικός" άνεμος!!!

Δεν γνώριζα τίποτα για το νησί και βέβαια τότε δεν κατάφερα να βρώ σπουδαίες πληροφορίες. Το μόνο που κατάφερα να μάθω ήταν πως υπήρχαν δύο δρομολόγια την εβδομάδα και πως το ταξίδι με το καράβι διαρκούσε 24 ώρες!!!!
Ούτε στην Αμερική να πήγαινε κανείς!!!!
Παρ' όλα αυτά αποφάσισα πως θα πήγαινα, με είχε φάει η περιέργεια......
"Πάμε στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα" είπα στον "συνοδό" μου ο οποίος δεν φάνηκε να ενθουσιάζεται από την ιδέα να κινήσουμε για ένα τόπο χωρίς να έχουμε κλείσει δωμάτιο και χωρίς να γνωρίζουμε τίποτα για αυτόν......
Τέλος πάντων ακολούθησε.....

Ημέρα 1η - Μεγάλο Σάββατο

Προτιμήσαμε να ταξιδέψουμε αεροπορικώς μέχρι Ρόδο και από εκεί να πάρουμε άλλη πτήση (με ένα από αυτά τα μικρά αεροπλανάκια) για την Κάρπαθο. Φτάνοντας στην Κάρπαθο, διαπιστώσαμε πως το αεροδρόμιο βρισκόταν στο νοτιότερο κομμάτι του νησιού ενώ η Ολυμπος βρισκόταν στο βορειότερο...και συγκοινωνία (λεωφορείο) δεν υπήρχε για το χωριό!!!!!
Πήραμε λοιπόν ταξί φτάσαμε στο ένα από τα δύο λιμάνια της Καρπάθου (τα Πηγάδια) περιμένοντας το πλοίο της γραμμής το οποίο όπως μας είπαν έπιανε μετά από καμιά ώρα στο δεύτερο λιμάνι (το Διαφάνι) και μετά έπρεπε να πάρουμε ένα κοινοτικό λεωφορείο για να ανεβούμε στο χωριό το οποίο απείχε 6 χιλιόμετρα. Ουφ!

Ρωτήσαμε μήπως μας πήγαινε ο ταξιτζής μέχρι την Ολυμπο, μα γρήγορα απογοητευθήκαμε από την άστρονομική τιμή την οποία μας ζήτησε -φαντάζομαι πως το ίδιο ποσό θα μας ζήταγε ένα ταξί για την διαδρομή Αθήνα- Θεσσαλονίκη!!!!
Η δικαιολογία ήταν πως η Ολυμπος δεν συνδεόταν με κανονικό δρόμο με την υπόλοιπη Κάρπαθο, και πως για να διασχίσει κανείς αυτόν το ανώμαλο χωματόδρομο πολλές φορές "έσπαγε" το αμάξι και έπρεπε μετά να το πάει στο συνεργείο (την άσχημη κατάσταση του δρόμου τη διαπιστώσαμε αργότερα,αλλά φυσικά δεν ήμουν διατεθειμένη να πληρώσουμε εμείς το συνεργείο του κυρίου ταξιτζή!).
Αστραπιαία σκέφτηκα πόσο δύσκολα θα πρέπει να γίνεται η κάλυψη των καθημερινών βασικών αναγκών για τους κατοίκους - ακρίτες που μένουν μόνιμα εδώ....

Σε λίγο ήρθε το πλοίο της γραμμής, επιβιβαστήκαμε και πράγματι σε μια ώρα κατεβήκαμε στο Διαφάνι. Είμασταν τυχεροί αφού σύμφωνα με την συνάδελφό μου, μέχρι το 1995 το καράβι δεν προσέγγιζε στο λιμάνι αλλά οι επισκέπτες αποβιβάζονταν σε "λάτζα" δηλαδή σε μια βαρκούλα η οποία τους μετέφερε στο λιμάνι, και καλά το καλοκαίρι μα τον χειμώνα με την θαλασσοταραχή????
Μάθαμε μάλιστα πως ένας εφοπλιστής που επισκέφτηκε την Ολυμπο, είδε την ταλαιπωρία που υφίστανται οι μόνιμοι κάτοικοι μα και οι επισκέπτες, και δώρισε ένα σημαντικό ποσό με το οποίο δημιουργήθηκε τελικά ένα λιμανάκι όπου μπορούσε να δένει το καράβι. Ετσι ευτυχώς δεν χρειάστηκε να ταλαιπωρηθούμε.

Μόλις φτάσαμε στη στεριά έστρεψα το βλέμμα μου.....Βρισκόμουν σίγουρα σε άλλη εποχή.....Ενα γαλήνιο τοπίο σαν ζωγραφιά μέσα στο οποίο ακούγονταν παιδικές φωνές από παιδάκια όλων των ηλικιών που έπαιζαν, ενώ οι γυναίκες ντυμένες με τις παραδοσιακές τους φορεσιές κυκλοφορούσαν με βήμα γοργό...
Αλλες είχαν έρθει στο πλοίο από όπου παρέλαβαν κάποια δέματα και κουβαλώντας τα στους ώμους τα μετέφεραν

Σκίτσο της Jill Bonet

....άλλες κρατούσαν τεράστια καρβέλια ψωμί στα χέρια τους, που φαίνονταν φρεσκο-φουρνισμένα, ενώ άλλες κουβέντιαζαν μεταξύ τους....Ολες τους όμως μιλούσαν μια παράξενη βαριά διάλεκτο που δύσκολα μπόρεσα να καταλάβω. Λέγεται πως η γλώσσα τους έχει διατηρήσει πολλά Δωρικά κατάλοιπα. Μου φάνηκε πως είχαν πολλά κοινά με την Κυπριακή διάλεκτο.......

Κοινοτικό λεωφορείο δεν έβλεπα και ρώτησα μία από τις γυναίκες με την παραδοσιακή φορεσιά.

"Ααααα κόρη μου μόλις έφυεν (=έφυγε) το κοινοτικό λεωφορείο"
"Και πότε έρχεται το επόμενο???" ρώτησα με αφέλεια .....
"Αύριο" μου λέει η γυναίκα.....
"Θα μου πείτε που μπορώ να καλέσω ένα ταξί να μας πάει στην Ολυμπο???" ρώτησα....
Η γυναίκα ξεκαρδίστηκε στα γέλια....
"Κόρη μου έν (=δεν) έχομεν εμείς εδώ τέτοιες πολυτέλειες...Ταξί??? που να το βρούμε???"
"Καλά και εσείς πως κινείστε"??? ρώτησα
"Με τα πόδια και με τους γάρους (=γαϊδάρους), εκτός αν περάσει κανένας γνωστός με φορτηγάκι"
Εκείνη τη στιγμή πέρναγε από μπροστά μας ένα φορτηγάκι με ένα γαϊδουράκι πάνω....!!!

Παράξενος τόπος σκέφτηκα......
Ξαφνικά η γυναίκα εξαφανίστηκε ξεφωνίζοντας "Μιχάααααααληηηηηηη".......
Ενοιωσα κάπως αμήχανα κάτω από το αγριεμμένο βλέμμα του συντρόφου το οποίο σκότωνε....
"Τώρα δηλαδή τι κάνουμε???" Ρώτησε
"Παίρνουμε τις βαλίτσες μας και ανηφορίζουμε" απαντώ σφυρίζοντας τάχα μου αδιάφορα και παρακαλώντας να ανοίξει η γη να με καταπιεί....

Προτού να αφήσω περιθώρια για παραπέρα συζητήσεις, άρχισα να σέρνω τη βαλίτσα (ευτυχώς που είχε ροδάκια) και να ανηφορίζω αδιαφορώντας για τα "@#$%$#@#%" που ακούγονταν από πίσω........

Καθώς ανηφορίζαμε αναρωτιόμουν πως είναι δυνατόν να μην εξυπηρετείται ένα ακριτικό μας νησί από τα στοιχειώδη:

- Eνα γρήγορο καράβι (όχι να χρειάζεται κανείς 24 ώρες να φτάσει),

- Tακτικά δρομολόγια καραβιών και

- Τουλάχιστον ένα δρομολόγιο λεωφορείου την ημέρα.

Αναρωτιόμουν, δηλαδή αυτοί οι άνθρωποι που επιμένουν να ζουν εδώ αντιμετωπίζοντας τέτοιες δυσκολίες, αντί να πληρώνονται, είναι δυνατόν να πληρώνουν και φόρους?????

"Μου είπαν πως πάτε στην Ολυμπο....." Ακούστηκε μια φωνή που μας ξάφνιασε..... Βλέπω έναν χαμογελαστό άνθρωπο με ένα φορτηγάκι να έχει σταματήσει δίπλα μας....

"Ρίξτε τις βαλίτσες σας στην καρότσα"..... είπε....
(Συνεχίζεται.......)










Κυριακή 13 Απριλίου 2008

Πέμπτη 10 Απριλίου 2008

Παιδιά-νύφες

Φωτό Stephanie Sinclair
UNICEF

Η παραπάνω φωτογραφία της Αμερικανίδας Stephanie Sinclair κέρδισε το βραβείο της καλύτερης φωτογραφίας του 2007 με θέμα "Παιδιά-νύφες".

Εκείνος είναι 40 χρονών, εκείνη 11....

"Χρειαζόμασταν τα λεφτά" λένε οι γονείς του κοριτσιού. Ο σύζυγος υπόσχεται πως έχει σκοπό να την αφήσει να πηγαίνει στο σχολείο. Ομως οι γυναίκες του χωριού Νταμάρντα στην επαρχία Γκορ του Αφγανιστάν ξέρουν καλύτερα : " Οι άντρες μας δεν θέλουν μορφωμένες γυναίκες". Προβλέπουν πως η Γκούλαμ θα παντρευτεί λίγες μόλις εβδομάδες μετά τον αρραβώνα της, προκειμένου να κάνει παιδιά για τον Μοχάμεντ.

Κατά τα άλλα το επίσημο όριο ηλικίας για τις νύφες στο Αφγανιστάν είναι τα 16 έτη επειδή θεωρείται παράνομο να παντρεύεται κανείς ένα παιδί.

Παγκοσμίως υπάρχουν 51 εκατομμύρια κορίτσια, από 15 έως 19 ετών, που αξαναγκάζονται να παντρευτούν. Οι νεότερες νύφες ζουν στο ινδικό κράτος Ρατζαστάν, όπου το 15 % όλων των συζύγων δεν είναι καν 10 ετών, όταν παντρεύεται.

Σύμφωνα με την κ. Αλίκη Γιωτοπούλου-Μαραγκοπούλου (Ομότιμη καθηγήτρια,Πρόεδρο του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου) αυτό συμβαίνει κυρίως σε χώρες όπου αρμοδιότητα για θέματα γάμου έχουν ιερωμένοι,επικαλούμενοι θρησκευτικούς κανόνες ή μάλλον την ερμηνεία εκκλησιαστικών παραδόσεων. Αυτοί οι γάμοι θα πρέπει σε οποιαδήποτε χώρα άσχετα με θρησκευτικούς και πολιτικούς κανόνες που υπάρχουν εκεί, να θεωρηθούν άκυροι.
Αυτό επιτάσσει το διεθνές δίκαιο.

Παρ΄όλο που σε γενικές γραμμές δεν κρύβω πως αγαπώ και σέβομαι τις λαϊκές παραδόσεις κάθε λαού, πιστεύω πως φαινόμενα όπως αυτά όπου στο όνομα των παραδόσεων ενός λαού προάγεται η εκμετάλλευση ανηλίκων από ευκατάστατους ώριμους άντρες, ή ακόμη και από τους γονείς με οικονομικές απολαβές για τους ίδιους, καθώς και κάθε πράξη που εκτελείται παρά την θέληση αυτών των παιδιών θα πρέπει να καταδικάζονται.

Πηγή : περιοδικό ΚΟΣΜΟΣ της UNICEF τ. 71

Δευτέρα 7 Απριλίου 2008

Περί υποδημάτων ο λόγος.....

Τσαγκαροδευτέρα σήμερα.....!!!


Δύσκολο το πρωϊνό ξύπνημα...σκέφτεσαι λίγο ακόμη χουζούρι,λίγο ακόμη.....
Ντριιιιιν! Χτυπά το ξυπνητήρι! Σώπασε, του λες μα αυτό δεν σωπαίνει αν δεν του ρίξεις καμία παντοφλίτσα....


Ξύυυυπνα ακούω!
Τς τς τς! Ακόμη και τα παπούτσια σου δεν σε αφήνουν σε ησυχία....
Μα τι θέλουν τώρα αυτοί οι τύραννοι? Βιάζονται να πάνε στη δουλειά?
Εμ! Βέβαια....τεμπέλιασαν το Σαββατοκύριακο, και τώρα φρεσκοπλυμμένα όπως είναι θέλουν πάλι να τα βγάλεις έξω για να σκονιστούν, να σε παρασύρουν επίτηδες σε καμιά λακούβα με νερό, για να λασπωθούν, ίσα ίσα για να σε βάλουν στη διαδικασία να τα πλύνεις πάλι, αφού έτσι αισθάνονται πως τα φροντίζεις.....τους αρέσουν τα κανακέματα βλέπεις.....
Σου έχουν βάλει τα δυό πόδια σε ένα παπούτσι......
Μα έλα που τα έχεις ανάγκη.....
Χωρίς αυτά που θα πας? Θα σε πουν και τρελλό αν πας στη δουλιά ξυπόλητος.....
Πάλι εδώ είστε??? Τι θέλετε τύραννοι????
Φρεσκοπλυμμένα με τις σόλες τους να χαμογελούν μέχρι τα κορδόνια.......να σου τραβούν το σεντόνι.....

Ξύυυυπνααααα!!!!
Καλά,καλά αφήστε με λίγο ακόμη, πείτε στην Μελένια να φτιάξει καφέ και στην Καλλικατζαρελένη να καταβρέξει τα λουλούδια, ξέχασα να τα ποτίσω χθες....


Σηκώνομαι νωχελικά, η Μελένια είχε ήδη ετοιμάσει καφέ, η Καλλικατζαρελένη είχε μόλις τελειώσει το πότισμα των λουλουδιών....Δεν πρόλαβα να πιω μια γουλιά καφέ και άρχισαν οι καθιερωμένες διαμάχες....Αυτή τη φορά η διαμάχη των απόψεων αφορούσε την αναγκαιότητα να έχει κανείς πάντοτε καινούργια και "trendy" παπούτσια.....Ορεξη που την έχουν πρωί πρωί, άκου τι τις βασανίζει.......Μα έχει σημασία εάν ένα ζευγάρι παπούτσια είναι "trendy"???? Το ζήτημα είναι να είναι πρακτικά, άνετα και να σε βοηθούν να περπατάς χωρίς να βγάζεις κάλους.
-Οχι,λέει η Καλλικατζαρελένη, χρειάζεται να έχει και το κατιτίς του πάνω, το μπιχλιμπιδάκι του, να είναι όμορφο.
-Ναι,λέει η Μελένια αλλά αν έχει μπιχλιμπιδάκια πάνω τότε θα έχεις συνέχεια κατά νου να μην χαλάσουν τα μπιχλιμπιδάκια, να μην πατήσεις σε νερά, να μην τα στραβοπατήσεις, να μην τα σκονίσεις και τελικά κάταντάς να κάνεις τη ζωή σου μαρτύριο.....Εγώ πάντως είμαι fun των αθλητικών παπουτσιών, αφού είναι ανθεκτικά και ότι και να τους κάνεις δεν σου γκρινιάζουν.


Ουφ! Στα παλιά μου τα παπούτσια!!!
Αναστέναξα βαριεστημένα! !!!
Με τι ασχολείστε, βρε κορίτσια, τα παπούτσια είναι για να τα χαίρεσαι δεν είναι για να τα βάζεις στη βιτρίνα, εμένα δεν με πειράζει αν είναι μπιχλιμπιδάτα, ή αν είναι ανθεκτικά, με νοιάζει να τα νοιώθω καλά στα πόδια μου, να περπατώ άνετα.....
Δεν βλέπεις τα δικά μου παπούτσια? Δεν τα βγάζω από τα πόδια μου....
Τα κακόμοιρα από την πολλή χρήση είναι τόσο ταλαιπωρημένα που μάλλον χρειάζονται μπάλωμα....
Κάπως έτσι θα βγήκε η παροιμία που λέει
"παπούτσια από τον τόπο σου κι ας είν' και μπαλωμένα"......

Αντε βάλτε τα παπούτσια σας να φύγουμε......

Μα ....μα.....Καλλικατζαρελένη τι κάνεις εκεί, φώναξε η Μελένια, τα παπούτσια που πας να φορέσεις είναι τα δικά μου....
Ουφφφφφ!!!
Με στρίμωξες, μούβαλες τα δυό πόδια σε ένα παπούτσι.....
Αντε καλή μου να βάλεις τα δικά σου παπουτσάκια.......
Και έβαλε η Μελένια τα αθλητικά της παπούτσια.
Η Καλλικατζαρελένη αναζήτησε τα δικά της που ήταν καταχωνιασμένα κάτω από ένα φυτό
......(όπως συνήθως)......



Ετοιμο και το dyosmaraki......
Εμπρός πάμε για δουλειά....


Φύγαμε και οι τρεις....
Τα παπούτσια μας απολάμβαναν την υπέροχη λιακάδα που ξεπρόβαλλε σήμερα......

Στο δρόμο θυμήθηκα μία φωτογραφία που είχα δει σε μια έκθεση.
Απεικόνιζε τη χαρά ενός παιδιού για τα καινούργια του παπούτσια.
Η φωτογραφία βγαλμένη τη δεκαετία του '50, σε μια εποχή που στην Ελλάδα μοναχά τα εύπορα παιδιά είχαν την πολυτέλεια να φορούν παπούτσια ενώ όλα τα υπόλοιπα περπατούσαν ξυπόλητα.....
"Τα καινούργια παπούτσια"
Φωτογραφία Βούλα Παπαϊωάννου
© Φωτογραφικό Αρχείο Μουσείου Μπενάκη


Μία "διαφορετική" ματιά στο "περί υποδημάτων" θέμα μας δίνει το παρακάτω εύθυμο μα και συνάμα φιλοσοφημένο βίντεο με τίτλο "le scarpe nuove" (=τα καινούργια παπούτσια)

υγ1. Η ανάρτηση αυτή έγινε με αφορμή ένα bloggoπαίγνιο με θέμα "τα αγαπημένα μου παπούτσια" που διοργανώθηκε από τους Mad και Fava . Εγώ έλαβα πρόσκληση από τον basnia και από τον Νίκος Κ.
Οποιος θέλει να συμμετάσχει να μην ξεχάσει να τους ενημερώσει μετά την ανάρτηση....
υγ2 Σε αυτό το blog οι κατά νόμον υπεύθυνες είμαστε τρεις, (η Μελένια, η Καλλικατζαρελένη και το dyosmaraki) οπότε θα ήταν άδικο να παρουσιάσουμε τα αγαπημένα παπούτσια μόνο της μίας για αυτό βάλαμε τρία ζευγάρια παπούτσια........

υγ3 Καλή εβδομάδα

Σάββατο 5 Απριλίου 2008

Σαββατοκύριακο.....

Παλαιόχωρα Κρήτης - Καλοκαίρι 2007

Αντε εμείς να πηγαίνουμε τώρα.....

Καλό Σαββατοκύριακο

Πέμπτη 3 Απριλίου 2008

Jules Dassin - Ενας ακούραστος και σιωπηλός "εργάτης" του πολιτισμού


Καμιά φορά η μοίρα παίζει περίεργα παιχνίδια.

Την προηγούμενη Παρασκευή στα πλαίσια των αφιερωμάτων "Ζωγραφίζοντας μια ιστορία", η ανάρτηση αφορούσε την Καρυάτιδα που αφαίρεσε ο λόρδος Ελγιν μαζί με άλλες αρχαιότητες από τον Παρθενώνα και εκφράζαμε την ελπίδα πως κάποια ημέρα θα επιστρέψουν στην πατρίδα τους.

Την Δευτέρα το βράδυ αναγγέλθηκε ο θάνατος του Ζυλ Ντασσέν (Jules Dassin) ο οποίος μαζί με την γυναίκα που τόσο λάτρεψε (Μελίνα Μερκούρη), αφιέρωσε τη ζωή του στον αγώνα για την επιστροφή (από το Βρετανικό Μουσείο) των Μαρμάρων του Παρθενώνα (γνωστά και ως Ελγίνεια μάρμαρα) καθώς και στη δημιουργία του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης.

Ο Dassin ήταν ένας ακούραστος, σεμνός και παράλληλα σιωπηρός "εργάτης του πολιτισμού". Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.


Γεννημένος το 1911 στην Αμερική, φαίνεται πως η μοίρα του έπαιξε αρκετά παιχνίδια. Η απόφασή του να μετακινηθεί στην Ευρώπη (Γαλλία) έμελλε να καθορίσει την μετέπειτα ζωή του.

Εγραψε πολλές ταινίες, όμως η γνωριμία του με την Μελίνα Μερκούρη στάθηκε καταλυτική, ιδιαίτερα από το 1960 κατά το οποίο η ταινία "Ποτέ την Κυριακή" όπου έπαιζε και ο ίδιος ως ηθοποιός θα είχε τεράστια επιτυχία. Η ταινία θεωρήθηκε σήμα κατατεθέν για την Ελλάδα (στο εξωτερικό), με την μουσική του Χατζιδάκι και το τραγούδι "Τα Παιδιά του Πειραιά" να ταξιδεύει σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης κάνοντας γνωστό τον "ελληνικό" τρόπο ζωής. Ο Dassin στην ταινία αυτή έπαιξε τον ρόλο ενός αρχαιολάτρη Αμερικάνου που βέβαια δεν απείχε πολύ από τον μετέπειτα τρόπο ζωής του.

Λίγο καιρό μετά τον θάνατο της πολυαγαπημένης του γυναίκας ίδρυσε στη μνήμη της το "Ιδρυμα Μελίνα Μερκούρη" που σκοπό του έχει :
α) Την προώθηση ενεργειών για τη δημιουργία του νέου Μουσείου Ακρόπολης. (σκοπός ο οποίος ολοκληρώθηκε)
β) Την συμβολή στη χρηματοδότηση του έργου.
γ) Την ανάληψη και τον συντονισμό πρωτοβουλιών για τον επαναπατρισμό των Μαρμάρων του Παρθενώνα.
δ) Μετά την αποπεράτωση του Μουσείου, την οικονομική ενίσχυση και την συνδρομή στη λειτουργία του, ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες.
ε) Την Οργάνωση διαλέξεων, συνεδρίων, εκδόσεων και ιδίως εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την ανάδειξη και προβολή των αξιών και ιδεωδών του ελληνικού πολιτισμού

Την ίδια περίοδο, δήλωνε σε συνέντευξη για την Κυριακάτικη "Ε":

- Δεν υπάρχει καμιά σκέψη να φύγω από την Ελλάδα. Θα μείνω για να βοηθήσω να εκπληρωθούν όσα οραματίστηκε η Μελίνα δηλαδή, το Μουσείο της Ακρόπολης, η καλλιτεχνική παιδεία στα σχολεία, η πολιτιστική θωράκιση του Αιγαίου και η επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα.

Τα καλλιτεχνικά προγράμματα «Μελίνα», που πρόσφερε το Ιδρυμα επεκτάθηκαν και στο εξωτερικό ενώ ο Ντασσέν είχε αναγγείλει τη διεύρυνση των σκοπών του Ιδρύματος με δωρεές και υποτροφίες σε αριστούχους φοιτητές.
Τα έσοδα από τα δικαιώματα των ταινιών του, δίσκων και οποιασδήποτε δραστηριότητας από όπου υπήρχαν έσοδα δικά του και της Μελίνας διατίθενται για την οικονομική στήριξη του Ιδρύματος που δημιουργήθηκε προκειμένου να εκπληρωθεί το κοινό τους όραμα: Η επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα εκεί που ανήκουν, στην Ελλάδα.

Στην προσπάθειά του βρήκε συμμάχους από τον κόσμο των Γραμμάτων και των Τεχνών οι οποίοι διοργάνωσαν συναυλίες με σκοπό τόσο την οικονομική ενίσχυση του Ιδρύματος όσο και την διάδοση της Ιδέας της επιστροφής των Μαρμάρων.
Ο ίδιος δεν θέλησε ποτέ να γράψει την αυτοβιογραφία του. Ισχυριζόταν πως δεν ήταν καλός στο γράψιμο. Πιστεύω όμως πως κατά βάθος δεν ήθελε να μιλά για τον εαυτό του, ήταν ένας απλός άνθρωπος χαμηλών τόνων , ο οποίος ποτέ δεν αγάπησε την αυτοπροβολή, χαρακτηριστικό των ταπεινών και ακούραστων πραγματικών εκπροσώπων του πολιτισμού και συνάμα των μεγάλων ανθρώπων.


Ελεγε : «Εδώ κάθομαι το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, αλλά κι ένα μέρος της νύχτας και διαβάζω ή γράφω, γιατί δεν είχα ποτέ, δεν έχω περισσότερο τώρα, καλό ύπνο -λίγες ώρες, όχι πάνω από πέντε, κι αυτές με διακοπές...».


Η τελευταία δημόσια εμφάνισή του ήταν στις 6 Μαρτίου στο μνημόσυνο που πραγματοποιήθηκε για τα 14 χρόνια από τον θάνατο της αγαπημένης του Μελίνας.

Σε μία συνέντευξη τον είχε ρωτήσει ο κ. Λάλας

"Κύριε Ντασσέν, πείτε μου ένα καλό τέλος που θα μπορούσε να είναι μια καλή αρχή για σας." Και ο Jules Dassin απάντησε :


«Θα πήγαινα στα πέρατα του κόσμου για να συναντήσω έστω και για πέντε λεπτά τον Τσέχοφ, τον Μπρεχτ και την παιδική μου ηλικία ξανά!».

ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ

Πιστεύω πως έσπειρες τον σπόρο για να φυτρώσει μια καλή αρχή ή για την ακρίβεια μια καλή συνέχεια αυτού που άφησες στη μέση :
ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΜΑΡΜΑΡΩΝ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
ΥΓ. Στο βίντεο προσπάθησα να τα χωρέσω όλα, μα όσο και να προσπαθήσεις να τα μικρύνεις, 96 χρόνια πλούσιας δημιουργικής δράσης δεν μπορούν να χωρέσουν....